Όλα τα στερεότυπα που κυριαρχούν στα μίντια για τις γυναίκες καριέρας αυτόματα καταρρίπτονται όταν γνωρίζεις την Αθηνά Χατζηπέτρου. Η εδώ και σχεδόν ενάμιση χρόνο πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας διαχειρίστηκε μέσα στην πανδημία δισεκατομμύρια ευρώ προκειμένου να στηρίξει τις ελληνικές επιχειρήσεις που βρέθηκαν "διασωληνωμένες", με την κατάρρευσή τους να είναι ορατή, καθώς η οικονομία μπήκε σε ένα παρατεταμένο δυσοίωνο pause. Αλλά μάλλον αυτή η τελευταία φράση θα την ενοχλούσε, αφού επιμένει να μιλά εμφατικά για τη δύναμη της ομάδας. Άλλωστε, ένα από τα μυστικά της είναι ο τρόπος που επιλέγει συνεργάτες.
Θα περίμενε κανείς να τη συναντήσω σε ένα γραφείο διοίκησης, αυτή τη σπουδαία οικονομολόγο, που στην καριέρα της έχει βγάλει πολλά κάστανα από τη φωτιά και έχει δώσει όραμα και σάρκα σε κορυφαίες επιχειρήσεις. Αντίθετα, τη συνάντησα ανάμεσα σε συγκλονιστικά γλυπτά, πιστοποιημένα αντίγραφα κορυφαίων έργων τέχνης της αρχαιότητας, στα εργαστήρια του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ). Βλέπετε, μετά από την καριέρα της σε διευθυντικές θέσεις, από την Johnson & Johnson μέχρι την Coca-Cola Ελλάς, βρέθηκε για ένα κρίσιμο διάστημα στη διεύθυνση του Ταμείου που έχει αναλάβει να αναδείξει τις αναπτυξιακές δυνατότητες του ελληνικού πολιτισμού. Να δημιουργήσει ταυτότητα και περιεχόμενο για το brand που λέγεται Ελληνικός Πολιτισμός και διαθέτει ανεκτίμητη αξία, χωρίς ποτέ να κατορθώσει να ανταποκριθεί στις δυνατότητες που έχει.
Η Αθηνά Χατζηπέτρου ποτέ δεν επιβάλλεται στον χώρο της, δεν προσπαθεί να εκπέμψει την εξουσία της. Βαθιά ευγενική, με χαρακτηριστικό χαμόγελο, μάτια που σε καθησυχάζουν και σε κάνουν να την εμπιστευτείς. Διακριτική, χωρίς να την ενδιαφέρει η performance της ηγέτιδος, δίνει την εντύπωση ότι ακούει και παρατηρεί με απόλυτη ακρίβεια και δουλεύει μεθοδικά, αλλά και με ψυχραιμία. "Πιστεύω πως αυτό που με αντιπροσωπεύει είναι η προσήλωση στον στόχο και η αισιοδοξία ότι θα τον πετύχω. Όσο πιο δύσκολος είναι ο στόχος, τόσο πιο πολύ εργάζομαι και τόσο πιο δημιουργική και ενθουσιώδης γίνομαι για να τον πετύχω. Δε θυμάμαι ποτέ τον εαυτό μου να βάζει όρια σε αυτά που ήθελα να πετύχω, ενώ όσο περισσότεροι αμφισβητούσαν τη δυνατότητα επίτευξης των στόχων, τόσο περισσότερο πίστευα και δούλευα για την υλοποίησή τους. Φέρνω συχνά στη σκέψη μου εκείνο τον στίχο του T.Σ. Έλιοτ: "Είχαμε την εμπειρία, αλλά μας έλειπε το όραμα”. Και το πλησίασμα των δύο αποκαθιστά την εμπειρία με μια διαφορετική μορφή".
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης η έννοια της εμπιστοσύνης στον ίδιο σου τον εαυτό επανέρχεται ξανά και ξανά. Είναι ίσως ένα από τα λίγα ζητήματα για τα οποία η Αθηνά Χατζηπέτρου είναι απόλυτη, μαζί με το θέμα της πίστης στην ομάδα. "Ο μοναδικός παράγοντας που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στους στόχους μας είναι η εμπιστοσύνη που έχουμε στις ικανότητές μας και στον εαυτό μας. Η δύναμη της ομάδας επίσης είναι ένα πολύ δυνατό "καύσιμο”. Επιδιώκω να με πλαισιώνουν άνθρωποι με γνώσεις, αλλά κυρίως με όρεξη για δουλειά και φρέσκες ιδέες. Θέλω δίπλα μου ανθρώπους που να μπορούμε ως ομάδα με κοινό όραμα και στόχους να απολαμβάνουμε την αλλαγή και την προσπάθεια για το "έξτρα μίλι”, να πιστεύουμε βαθιά στο καλύτερο μέλλον που μας αξίζει, κάνοντας όσα βήματα χρειάζεται, πάντα με κοινή πυξίδα".
Από τα σχολικά της χρόνια, ως Αρσακειάδα, είχε κλίση στα μαθηματικά και έτσι ακολούθησε οικονομικές σπουδές με εξειδίκευση στην επιχειρησιακή έρευνα. "Ήμουν, έτσι, από τους λίγους οικονομολόγους της γενιάς μου που είχαν καλή γνώση υπολογιστών αλλά και επάρκεια ξένων γλωσσών. Προσόντα σημαντικά τη δεκαετία του ’90 για τις πολυεθνικές εταιρείες που δημιουργούσαν θυγατρικές στη χώρα μας" θυμάται η Αθηνά Χατζηπέτρου. Ξεκίνησε την καριέρα της σε μια γνωστή εταιρεία συμβούλων και στη συνέχεια ως στέλεχος της πολυεθνικής Johnson & Johnson. "Δουλεύοντας αδιάκοπα πολλά 12ωρα, κατάφερα στα 30 μου, ταυτόχρονα με τον ρόλο της μητέρας, να αναλάβω τον ρόλο της περιφερειακής οικονομικής διευθύντριας στην Coca-Cola Ελλάς". Το millenium τη βρίσκει επικεφαλής της Οικονομικής Διεύθυνσης στην εταιρεία Beiersdorf Hellas (Nivea). H επόμενη θέση ήταν αυτή του chief financial officer (CFO) του ομίλου Toyota Hellas ΑΕ και μέλους του διοικητικού συμβουλίου με ευθύνη για εννέα εταιρείες. Στη μέση της οικονομικής κρίσης ξεκίνησε η συμβουλευτική της καριέρα και διετέλεσε μόνιμη σύμβουλος του Netherlands Enterprise Agency (RVO) και της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE).
Σαν να μην εντυπωσιάζει ήδη αρκετά το βιογραφικό της, η ίδια αποφάσισε κάπου εκεί να συνεχίσει τις σπουδές της! "Αποφασίζω να ξανακάτσω στα θρανία και να ολοκληρώσω έναν μεταπτυχιακό τίτλο στην Πολιτιστική Διαχείριση από το Πανεπιστήμιο του Kεντ. Η επιτυχημένη ολοκλήρωση του νέου μου μεταπτυχιακού μου έδωσε μια ένεση νεανικής υπερηφάνειας". Ακολούθησε η θητεία στο ΤΑΠ, πριν κληθεί από την κυβέρνηση να αναλάβει μια θέση υψηλών απαιτήσεων αλλά και ρίσκου. "Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα ήταν ένας σχετικά αργοκίνητος, κρατικού ενδιαφέροντος οργανισμός, που πήρε ξαφνικά την εντολή να λειτουργήσει ως καταλύτης στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας σε καιρό οικονομικής και κοινωνικής κρίσης" περιγράφει. "Από τη θέση της προέδρου και διευθύνουσας συμβούλου είχα –και έχω– την αποστολή να διευκολύνω την
πρόσβαση των επιχειρήσεων στις πηγές χρηματοδότησης, μοχλεύοντας τους εθνικούς ή κοινοτικούς διαθέσιμους πόρους. Με απλά λόγια, χρησιμοποιούμε τα λεφτά του κράτους ως μαγιά για να πολλαπλασιάζουμε το χρηματοδοτικό αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία. Είχαμε, όταν αναλάβαμε, υπό διαχείριση δάνεια που ανέρχονταν στα 280 εκατ. ευρώ. Το 2020 πήραμε 2,8 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό και το μετατρέψαμε σε 9 δισ. ευρώ δανείων προς τις επιχειρήσεις".
Μέσα στην πανδημία δεν ήταν λίγες οι νύχτες που έμεινε άυπνη. "Μόνο οι πολύ κοντινοί μου άνθρωποι γνωρίζουν τις αγωνίες, τις δυσκολίες και τις ευθύνες που συνεπάγεται αυτή η θέση, ειδικά μέσα στην κορύφωση της πανδημίας. Η σαφής και αυστηρή εντολή της πολιτικής ηγεσίας ήταν να χρηματοδοτήσουμε τις ελληνικές επιχειρήσεις για την επιβίωσή τους και έπρεπε να ενεργήσουμε γρήγορα, με ευαισθησία και αποτελεσματικότητα. Δεν υπήρχε χρόνος για πειράματα, μπήκαμε σε πολύ υψηλούς ρυθμούς, ακόμα και για εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Καταφέραμε μέσα σε ένα πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα να επιταχύνουμε τους ρυθμούς λειτουργίας της Τράπεζας, να αυτοματοποιήσουμε περίπλοκες διαδικασίες και –κυρίως– να συμβάλουμε ουσιαστικά στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας".
Ταυτόχρονα με τη διαχείριση της κρίσης έπρεπε να επιτύχει και τον απόλυτο μετασχηματισμό του οργανισμού. "Αυτό απαιτούσε την υψηλότερη δυνατή συμμετοχή, τη διαρκή βελτίωση της απόδοσης και της παραγωγικότητας όχι μόνο της δικής μου, αλλά μιας ολόκληρης ομάδας στελεχών. Εδώ χρειάστηκε ο συνδυασμός γυναικείας ανθεκτικότητας αλλά και επιμονής για να ολοκληρωθεί μια μεγάλη συνολική προσπάθεια". H φράση που επαναλαμβάνει συχνά είναι ότι πρέπει κάποιος πάντα να είναι έτοιμος για την αλλαγή και να προετοιμάζεται γι’ αυτήν. "Γιατί το μέλλον γεννιέται σήμερα. Η μέχρι σήμερα επαγγελματική μου διαδρομή ως οικονομικής διευθύντριας μου έμαθε να προσέχω τις λεπτομέρειες, να ανακαλύπτω κρυφά νοήματα μέσα από τους αριθμούς. Στη διοίκηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας έμαθα να αποδέχομαι και να διαχειρίζομαι το απροσδόκητο, το παράλογο και να το μετατρέπω σε απλή καθημερινή διαχείριση".
Ακούγοντας την καριέρα της, τις κρίσεις που έχει διαχειριστεί, τη σκληρή δουλειά χρόνων, αναρωτιέμαι πώς βλέπει το φαινόμενο των νέων που οραματίζονται να γίνουν επιδραστικές προσωπικότητες στα social media. Πόσο κόντρα είναι όλο αυτό σε όσα η ίδια έζησε και διεκδίκησε για τις γυναίκες των επόμενων γενεών. Και πάλι η Αθηνά Χατζηπέτρου ξαφνιάζει και είναι η γενναιοδωρία και η τρυφερότητα αυτά που κυριαρχούν στην απάντησή της. "Δε μου αρέσει να είμαι απόλυτη. Προσωπικά όμως, δε θεωρώ πως οι περισσότεροι νέοι σήμερα δεν έχουν στόχους και επηρεάζονται σε τέτοιο βαθμό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε αυτά να ορίζουν την επαγγελματική τους εξέλιξη. Προσωπικά, λατρεύω τη γενιά του γιου μου. Έχουν απομυθοποιήσει τα "καρότα” της επαγγελματικής καταξίωσης και αναζητούν αυτό που λέμε "purpose”. Έχουν μεγαλώσει με ακούσματα όπως "τρομοκρατικά χτυπήματα”, "κατάρρευση οικονομιών”, "πανδημία” και όμως κοπιάζουν διαρκώς για να αποκτήσουν εξειδικεύσεις και γνώσεις πολλαπλάσιες των προηγούμενων γενιών. Εμείς "κλέψαμε” νωρίς την ξεγνοιασιά και το αίσθημα ασφάλειας που χρειάζονται οι νέοι και οι νέες μας. Ένα σωστά δομημένο οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να επιδράσει πολύ θετικά στην ανατροφή μιας νεαρής εφήβου, με αυτοπεποίθηση, ισχυρή προσωπικότητα και στόχους".
Άραγε, ποια συμβουλή θα έδινε σε ένα νέο κορίτσι που θέλει να κάνει καριέρα και νιώθει ότι δεν έχει τις ευκαιρίες ή τις δυνατότητες; "Το πρώτο πράγμα που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί της είναι πως τη νιώθω, την καταλαβαίνω και κατανοώ τις αμφιβολίες της" λέει η Αθηνά Χατζηπέτρου. "Δεν υπάρχει έφηβος, ανεξαρτήτως φύλου, που στο ξεκίνημά του να μην έχει βρεθεί σε αυτή τη θέση. Η αλήθεια είναι πως ο δρόμος του καθενός είναι μοναδικός και πως στην πραγματικότητα το μοναδικό εμπόδιο στην εκπλήρωση των στόχων μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Ο εαυτός μας αμφιβάλλει, ο εαυτός μας αμφισβητεί και φοβάται. Ο άνθρωπος που γνωρίζει τον εαυτό του και τιθασεύει τα συναισθήματά του μπορεί να διακριθεί και να εμπνεύσει". Είναι σαφής η στάση της για τις ευκαιρίες που δίνονται σε γυναίκες να βρεθούν σε ηγετικές θέσεις, για μια "μάχη" που βρίσκεται σε εξέλιξη, ακόμη, το 2021. "Ακούμε συχνά απόψεις και πικρόχολα σχόλια από άτομα που δεν παίρνουν στα σοβαρά τις εργαζόμενες γυναίκες, ακόμα και γυναίκες με πολλά χρόνια εμπειρίας στον επαγγελματικό στίβο και πτά αποτελέσματα της δουλειάς τους. Δεν υπάρχει γυναίκα που να μην έχει υποστεί κάποιου είδους διάκριση ή υποτίμηση. Είναι στο χέρι όμως της κάθε γυναίκας ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσει και το κατά πόσο θα επιτρέψει να συνεχιστεί. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγες οι γυναίκες που δεν αναγνωρίζουν τη δική τους προσωπική αξία, δεν έχουν αυτοπεποίθηση. Το να γνωρίζεις την αξία σου και να προβάλλεις τα επιτεύγματά σου είναι τα συστατικά της επιτυχίας".
Όσο για την ίδια, η επόμενη μέρα έχει σαφέστατο στόχο: "Την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Πρέπει να κερδίσουμε όλο το χαμένο έδαφος της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και ταυτόχρονα να επουλώσουμε τις πληγές της πανδημίας. Εθνικός στόχος παραμένει η προώθηση της δίκαιης, βιώσιμης και ολιστικής ανάπτυξης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Μέσα σ’ αυτό τον εθνικό στόχο δουλειά της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας είναι να προσδώσει πολλαπλασιαστική δυναμική στους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους. Για να επιτευχθεί ο στόχος, πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη και να αποπνέει σιγουριά. Είμαστε ένας εθνικός αναπτυξιακός μοχλός, που διασφαλίζει επενδυτική αισιοδοξία και περισσότερες, καλύτερα αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης".
Να αυτό το κράμα του δυναμικού, ορθολογιστή και μαζί οραματιστή οικονομολόγου, που συναντά την τρυφερότητα, την ενσυναίσθηση.
Θα έλεγε κανείς ότι έχει τα υλικά ενός μέντορα. "Μέντορες για εμένα είναι όλοι οι άνθρωποι που βγαίνουν μπροστά. Όλοι όσοι τολμούν να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα βελτιώνοντας συγχρόνως τη ζωή των ανθρώπων, αυτοί που αφήνουν πίσω τους μια παρακαταθήκη, μια κληρονομιά που θα τη συνεχίσουν οι επόμενες γενιές".
Φωτο: Nicholas Mastoras
Fashion Director: Νατάσα Λιονάκη
