"Η δουλειά μου απαιτεί να δημιουργήσω μια νέα ιδέα και έχει να κάνει με την ίδια την ανθρώπινη υπόστασή μου". Αυτό είπε ο Νικ Κέιβ σε υπεράσπιση της δημιουργικότητας έναντι της προσπάθειας ενός θαυμαστή του να γράψει στίχους παρόμοιους με τους δικούς του με τη βοήθεια του ChatGPT. "Καταλαβαίνω ότι το ChatGPT κάνει ακόμη τα πρώτα του βήματα, αλλά αυτός είναι ίσως και ο αναδυόμενος φόβος για την Tεχνητή Nοημοσύνη (ΤΝ), ότι πάντα θα βρίσκεται στα πρώτα της βήματα, καθώς πάντα θα έχει δρόμο να καλύψει, και ο δρόμος αυτός θα πηγαίνει όλο και πιο μακριά, όλο και πιο γρήγορα".
Η πρόβλεψή του είναι σωστή: τα βήματα της αλλαγής μεγαλώνουν. Μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου του 2023 το ChatGPT έφτασε τον αριθμό-ρεκόρ των 100 εκατομμυρίων χρηστών, καθιστώντας την τη γρηγορότερα αναπτυσσόμενη τεχνολογία της πρόσφατης ιστορίας. Πολλοί φοιτητές εγκατέλειψαν διάφορες εκπαιδευτικές πλατφόρμες που παρείχαν "βοήθεια" στη μελέτη για εργαλεία όπως τα ChatGPT, Google Bard ή το Llama 2 της Meta. Ακόμα κι έτσι όμως, η λογοκλοπή είναι ένα πράγμα και η παραγωγή πρωτότυπου υλικού ένα άλλο. Το ερώτημα παραμένει: Μπορούν τα γλωσσικά μοντέλα να αναπαράγουν οτιδήποτε που να αξίζει σε σχέση με αυτό που ο Κέιβ αποκαλεί "δημιουργικό αγώνα, από τον οποίο προκύπτουν πρωτότυποι στίχοι που έχουν αξία";
Η ανησυχία ενώπιον της προοπτικής οι μηχανές να μάθουν από τους ανθρώπους και, τελικά, να τους ξεπεράσουν υπήρξε ανέκαθεν στον πολιτισμό μας, μόνο όμως πρόσφατα προσέλκυσε περισσότερο την προσοχή μας, με τη νέα τεχνολογία να μας απειλεί, παρότι μας κάνει περήφανους ως επίτευγμα. Η Ai-Da, το πρώτο ρομπότ-καλλιτέχνης, μας παρουσίασε ζωγραφικούς πίνακες και σχέδια εξαιρετικά ρεαλιστικά. Το μουσικό κανάλι ΤΝ του YouTube έχει ήδη δημιουργήσει αυτοματοποιημένες μελωδίες, ενώ το Midjourney το χρησιμοποιούν ήδη σχεδιαστές video games λόγω της ικανότητάς του να παράγει με ταχύτητα εικόνες και χαρακτήρες.
Όταν η Nike συνεργάστηκε τον περασμένο Μάρτιο με την Tiffany & Co. για τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου αθλητικών Air Force 1, οι φίλοι του brand, που απογοητεύτηκαν από το αποτέλεσμα, στράφηκαν στην ΤΝ για να αποδείξουν ότι μια μηχανή μπορεί να προτείνει καλύτερο design. Πνέει, επομένως, η δημιουργικότητα τα λοίσθια; "Δεν είναι τόσο απλό, όπως το να ρωτάς τις μηχανές για να σου δώσουν απαντήσεις" αναφέρει η Franki Goodwin, chief creative officer της διαφημιστικής Saatchi & Saatchi, που ενθαρρύνει την ομάδα της να πειραματίζεται με την ΤΝ. "Eίναι πιο βοηθητικό να μιλάμε για υποστηρικτική νοημοσύνη παρά για τεχνητή, επειδή έτσι θα έπρεπε να γίνεται αντιληπτή: σαν ένα χρήσιμο σημείο αφετηρίας".
Πριν από μερικούς μήνες ένας από τους πολλά υποσχόμενους σχεδιαστές στρατηγικής της εταιρείας λάνσαρε σε συνεργασία με άλλους μια δοκιμαστική εκδοχή ενός εργαλείου ΤΝ με την ονομασία "Briefly", το οποίο θα μπορεί να επισπεύδει τη συγγραφή ενός creative brief. Για την Goodwin ανάλογες εξελίξεις είναι θετικές και δεν αποτελούν σήμα κινδύνου. "Αν κάποιος μου παρουσίαζε ένα τέτοιο σχέδιο, δε θα έπαιρνα χωρίς περαιτέρω συζήτηση και επεξεργασία, αλλά θα το χρησιμοποιούσα ως εφαλτήριο για να προχωρήσουμε πέρα από το προφανές". Εκεί που πράγματι βλέπει την αξία αυτών των εργαλείων είναι όταν η αυτοματοποίηση χειρωνακτικών εργασιών εξασφαλίζει για τους εργαζομένους περισσότερο χρόνο για δημιουργικό brainstorming.
Για τους επιχειρηματίες το δύσκολο σημείο είναι να μάθουν να χρησιμοποιούν αυτή την ταχέως εξελισσόμενη τεχνολογία με τον σωστό τρόπο και με θετικά αποτελέσματα, ειδικά από τη στιγμή που η χρήση της έχει ήδη προκαλέσει μερικές μηνύσεις (ας θυμηθούμε την απεργία των ηθοποιών του Χόλιγουντ, οι οποίοι απαίτησαν μεγαλύτερο έλεγχο, άρα και αποζημίωση, στις περιπτώσεις όπου χρησιμοποιείται η ψηφιακή μίμησή τους). Η επιχειρηματίας Kathryn Parsons της εταιρείας Decoded, που προσφέρει εκπαίδευση στις τεχνολογίες σε διάφορους τομείς, από τράπεζες έως οίκους δημοπρασιών, βοηθάει τους πελάτες της να πλοηγηθούν στην ΤΝ με ασφάλεια, αποφεύγοντας τους σκοπέλους. "Πολύ λίγες επιχειρήσεις έχουν βρει την ορθή χρήση γι’ αυτά τα εργαλεία. Οι εταιρείες που ηγούνται επιτρέπουν στις ομάδες τους να πειραματιστούν με την τεχνολογία ενώ ταυτόχρονα καθησυχάζουν τον κόσμο ότι οι θέσεις εργασίας τους είναι ασφαλείς" επισημαίνει. Η Parsons πρόσφερε τη συνεργασία της σε μια εταιρεία ασφαλίσεων για τη χρήση ενός προγράμματος που θα επιτρέψει σε υπαλλήλους να εκπαιδευτούν και να διεκδικήσουν μελλοντικές θέσεις, για τις οποίες διαφορετικά θα έπρεπε να προσλάβει κόσμο εκτός εταιρείας. "Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα κι αν η ΤΝ έχει αντικαταστήσει κάποια τμήματα των υφιστάμενων θέσεων, υπάρχει η ευκαιρία να συνδημιουργηθούν νέοι ρόλοι γι’ αυτά τα άτομα".
Αξίζει να σημειωθεί ότι για όσα ακούγονται σχετικά με τον κλάδο των media, ότι δηλαδή οι θέσεις μας βρίσκονται λίγο πριν από την αντικατάστασή τους από τα ρομπότ, η ταχύτητα αυτοματοποίησης στις περισσότερες από τις εταιρείες βρίσκεται σε πολύ πιο χαμηλά επίπεδα από τα αναμενόμενα. Σύμφωνα με την έκθεση "Future of Jobs Report 2023" του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, εκτιμάται ότι το 34% των εργασιών σε επιχειρήσεις γίνεται από μηχανές και το υπόλοιπο 66% από ανθρώπους, με μια αμελητέα αύξηση (1%) στα νούμερα σε σχέση με την αντίστοιχη έκθεση του 2020. Παράλληλα, έχουν μειωθεί προς τα κάτω οι προβλέψεις για την αναλογία των εργασιών που πρόκειται να αυτοματοποιηθούν την επόμενη πενταετία –από το 47% στο 42%–, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα. Για την Jo Glynn-Smith, την transformation coach, που κάθε μήνα γράφει στο bazaar.com τη στήλη της με συμβουλές καριέρας, το "κλειδί" είναι να μην κρύβεις το κεφάλι σου στην άμμο όταν τίθεται το ζήτημα της επιρροής που θα έχει η τεχνολογία στον τομέα όπου εργάζεσαι. "Είναι πάντα καλό να προχωράς προς την αλλαγή παρά να την αγνοείς" τονίζει.
"Βρείτε χρόνο και ασχοληθείτε με τα νέα εργαλεία και τον τρόπο που μπορείτε να τα ενσωματώσετε σε αυτό που ήδη κάνετε". Προτείνει, επίσης, να σκεφθεί κανείς ποια είναι τα δυνατά του σημεία έχοντας στο νου δεξιότητες όπως η δημιουργική σκέψη και η συναισθηματική νοημοσύνη, οι οποίες δύσκολα θα επιτευχθούν από μηχανές. "Το ποιος λειτουργεί καλά μέσα στην ομάδα ή το πώς επιλύεις ένα πρόβλημα θα έχει όλο και μεγαλύτερη σημασία". Η θέληση να θέτεις ερωτήματα και να μαθαίνεις συνεχώς, προσθέτει, είναι τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά ενός καλού ηγέτη. "Όπου νιώθετε φόβο, αντικαταστήστε τον με την περιέργεια. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να σας οδηγήσει σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση κατά τη διάρκεια ενός γεύματος". Η πρόκληση δεκτή...
Kείμενο: Francis Hedges. Φωτογραφίες: Erik Madigan Heck, Josh Shinner, Getty Images, Courtesy Jo Glynn-Smith και Franki Goodwin.
