Ανήκει στο σπάνιο εκείνο είδος ανθρώπων που υποστηρίζει ότι κάθε οντότητα γεννιέται για να περπατήσει με τα δικά της παπούτσια σε ένα συγκεκριμένο μονοπάτι. Το πεπρωμένο της. Μόνο έτσι δύναται να εξηγήσει την απόφασή του να εγκαταλείψει το σπίτι που ζούσε με τη συντηρητική οικογένειά του χωρίς αναστολές και δεύτερες σκέψεις. Αν και στις περισσότερες λήψεις θα τον παρατηρήσεις να βαδίζει ξυπόλητος, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο Δημήτρης Παπαϊωάννου χόρεψε τη ζωή σε έναν (κατα)δικό του ρυθμό.
Μία συγχορδία, άλλοτε τρυφερή σαν χάδι, άλλοτε τραχιά όπως τα εμπόδια που τα γυμνά του πόδια κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τα χρόνια της ενασχόλησής του με διαφορετικές μορφές τέχνης. Δεν λύγισε. Ήταν ο χορός εκείνος που τον έκανε να πετάξει. Να αγαπήσει, να αγαπηθεί, να διακριθεί. Να ταξιδέψει. Να ανακαλύψει την εσώτερη αλήθειά του, εκείνη που συναντάς όταν η βοή χαμηλώνει και στον καθρέφτη είσαι εσύ και ο εαυτός σου. Η ουσία σου.
Σήμερα, οι δημιουργίες του Δημήτρη Παπαϊωάννου έχουν ταξιδέψει σε περισσότερες από τριάντα χώρες και σε τέσσερις ηπείρους παγκοσμίως. Στην περίπτωσή του, ο όρος "διεθνή καριέρα" δεν αποτελεί μία ακόμη δημοσιογραφική υπερβολή, αλλά τη μετουσίωση μίας θαρραλέας – για τα δεδομένα της εποχής του – απόφασης να ασχοληθεί με κάτι που είναι αμφίβολο αν η οικογένειά του θεωρούσε σπουδαίο: το σύμπαν της τέχνης.
Είναι ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεάτρου (2017), ενώ το βιογραφικό των προσωπικών του διακρίσεων περιλαμβάνει δύο υποψηφιότητες στα βραβεία Emmy και Olivier αντίστοιχα – τέσσερις, εν συνόλω. Η γαλλική εφημερίδα Le Figaro δεν δίστασε να τον χαρακτηρίσει ως "έναν από τους τέσσερις πιο σημαντικούς χορογράφους στον κόσμο", τη στιγμή που η La Repubblica τον περιγράφει ως "τον πιο πρωτότυπο χορογράφο του καιρού μας".
Ο Γιάννης Τσαρούχης στο έργο του
Το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης τιμά τον δεξιοτέχνη των αντιφάσεων εξερευνώντας τον βίο και την (επαγγελματική) του πολιτεία. Έχοντας στη φαρέτρα του μία σπουδαία σπουδή στο πλευρό του Γιάννη Τσαρούχη, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ανέλαβε να σκιαγραφήσει την επίσημη αφίσα του Φεστιβάλ, γυρίζοντας τον χρόνο πίσω σε μία εποχή αθώα, μα συνάμα δημιουργική. Τότε που ο ίδιος δεν ήταν ακόμη ο σύγχρονος Μίδας των παραστατικών τεχνών, αλλά ένας άνδρας που αγαπούσε να ζωγραφίζει και να δημιουργεί κόμικς.
Στην αφίσα του, εύκολα διακρίνει κανείς δύο βαθιά ερωτευμένα σώματα. Το φύλο δεν έχει σημασία, η αγάπη τα νικά και τα διαγράφει όλα. Τα προσπερνά με την ορμητικότητά της, τα μετατρέπει σε ασήμαντα μπροστά στον χτύπο μίας φύσης από την οποία κανείς δεν μπορεί – και δεν πρέπει – να αποδράσει. Το ασπρόμαυρο σχέδιο του διεθνούς καλλιτέχνη, ζωγραφισμένο με μελάνι, αναπαριστά τη δύναμη ενός φιλιού και την ομορφιά του έρωτα. Δύο φιγούρες που εξαφανίζουν τις διαχωριστικές γραμμές και τους περιορισμούς, σμιλεύονται σε ένα ενιαίο σώμα, που υμνεί την ανίκητη δύναμη του "μαζί".
Ένας ντοκιμαντερίστικος εγκάρσιος Προσανατολισμός
Στα Highlights του προγράμματος του φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, συγκαταλέγεται η ειδική προβολή ως work in progress του ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή, Η καρδιά του ταύρου (working title) για την παράσταση Εγκάρσιος Προσανατολισμός του Δημήτρη Παπαϊωάννου, μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Στο έργο Εγκάρσιος Προσανατολισμός, το οποίο ξεκίνησε το παγκόσμιο ταξίδι του το 2021, ο Παπαϊωάννου μάς προσανατολίζει προς την πηγή του φωτός. Εγκάρσιος Προσανατολισμός ονομάζεται η μέθοδος που χρησιμοποιούν τα έντομα για να διατηρούν μια σταθερή γωνία προς μια μακρινή πηγή φωτός για προσανατολισμό, ο λόγος για τον οποίο πετούν προς ό,τι λάμπει. Μία διαδικασία που οφείλουν να ακολουθούν και οι άνθρωποι.
Η πολυβραβευμένη σκηνοθέτρια Εύα Στεφανή ακολουθεί την περιοδεία του έργου στις ευρωπαϊκές σκηνές και παρατηρεί από απόσταση αναπνοής με την τολμηρή ματιά της τον Δημήτρη Παπαϊωάννου και τους συνεργάτες του, στην προσπάθειά τους να δώσουν σχήμα και πνοή στο έργο. Η κάμερα κατέγραφε επί δύο χρόνια σκηνές από τις πρόβες και τις παραστάσεις στη Λυών, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Ρώμη, το Τελ Αβίβ, έως και την τελευταία παράσταση στο Σαν Φρανσίσκο.
Inside On The Backside
Στη Θεσσαλονίκη θα παρουσιαστεί η βίντεο - εγκατάσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου με τίτλο Inside και η παράλληλη κινηματογραφική απεικόνιση των παρασκηνίων του Inside, με τίτλο Backside, στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών.
Το Inside δεν είναι απλά μία καλλιτεχνική εγκατάσταση. Είναι ένας δωδεκάωρος εικαστικός διαλογισμός, του οποίου η δράση εκτείνεται από τις 8 έως τις 17 Μαρτίου. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου μάς καλεί να καθίσουμε αναπαυτικά, να ξαπλώσουμε, να πιούμε, να χαλαρώσουμε, να ονειρευτούμε ή και να κοιμηθούμε ακόμα στη φιλόξενη ατμόσφαιρα του Inside.
Παράλληλα με την βίντεο-εγκατάσταση, θα παρουσιαστεί το Backside -ένα φιλμ-καταγραφή των μυστικών μηχανισμών του Inside και της ακαταμάχητης γοητείας των πρωταγωνιστών της- που γύρισε και μόνταρε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου στα παρασκήνια της μαραθώνιας εξάωρης παράστασης.
Σε Πρώτο Πλάνο
Το Πρώτο Πλάνο, το χαρακτηριστικό περιοδικό του Φεστιβάλ, θα είναι επίσης αποκλειστικά αφιερωμένο στην προσωπικότητα, στο έργο και στην πορεία του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Κεντρική θέση στο τεύχος θα έχει το ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή για τον δημιουργό, σε παραγωγή του Onassis Culture, μέσα από τη ματιά της σκηνοθέτιδος και μέσα από stills από την ταινία, ενώ παράλληλα το καλλιτεχνικό σύμπαν του δημιουργού θα αναδειχθεί μέσα από κείμενα και σπάνιο φωτογραφικό υλικό από κομβικές στιγμές της καριέρας του.
Προβολές και συζήτηση με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου
Συνυφαίνοντας τις ζωντανές περφόρμανς και την κινηματογραφική καταγραφή των παρασκηνίων, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επεκτείνει το έργο του στη σκηνοθεσία και το μοντάζ, μετατρέποντας τα κεφαλαιώδη αυτά στάδια της κινηματογραφικής διαδικασίας σε εναλλακτική χορογραφία.
Στο 26ο ΦΝΘ θα προβληθούν οι ταινίες του Δημήτρη Παπαϊωάννου, Nowhere (Director’s Cut) και Primal Matter (2013), ολόκληρο το έργο σε δεκαεπτά λεπτά, ενώ μετά την προβολή των δύο ταινιών θα ακολουθήσει συζήτηση με τον δημιουργό. To Nowhere - Director’s Cut, σε σύλληψη, κινηματογράφηση και μοντάζ Δημήτρη Παπαϊωάννου, είναι μία κινηματογραφική εκδοχή της ομώνυμης θεατρικής παραγωγής. Μάλιστα, το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα έχει την τιμή να φιλοξενήσει για πρώτη φορά το Director’s Cut του Nowhere.
Το Primal Matter (2013), ολόκληρο το έργο σε δεκαεπτά λεπτά αποτελεί μια συμπυκνωμένη κινηματογραφική περίληψη της πρωτότυπης παραγωγής του Δημήτρη Παπαϊωάννου, Primal Matter, που παρουσιάστηκε το 2023 στο Φεστιβάλ Αθηνών. Σε αυτή τη ζωντανή παράσταση, που αρχικά διήρκησε 1 ώρα και 15 λεπτά, συμμετείχαν οι Δημήτρης Παπαϊωάννου και Μιχάλης Θεοφάνους. Την κινηματογράφηση της παράστασης ανέλαβε ο Στέφανος Σιταράς, ενώ το μοντάζ της δεκαεπτάλεπτης εκδοχής είναι του ίδιου του ταλαντούχου κυρίου Παπαϊωάννου.
