Η φωνή της Πέμη Ζούνη ηχεί ζεστή, άψογα, αλλά όχι επιτηδευμένα αρθρωμένη, γοητευτική. Μια φωνή που κουβαλά χρόνια θεατρικής μνήμης, τηλεοπτικής ιστορίας και μιας ιδιότυπης εσωτερικής πειθαρχίας που ενώνει τα δημόσια και τα ιδιωτικά – τόσο όσο. "Δεν ήμουν ποτέ επαναστάτρια" μου λέει. "Ήμουν μια γυναίκα που δεν αναγνώριζε τα όρια. Δεν τα έβλεπα. Δε με αφορούσαν". Ήδη από τον πρώτο της ρόλο στο τηλεοπτικό "Γιάννης και Μαρία", πάντα ερμήνευε ρόλους γυναικών που έσπαγαν το κατεστημένο. Πήγαιναν κόντρα στο σύστημα που ήθελε τις γυναίκες πειθαρχημένες και με όρια. Γυναίκες που τολμούσαν όσα η εποχή τους δε συγχωρούσε. Από τη Μαρία στο "Κλείσε τα μάτια" μέχρι τη Μάρθα στο "Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ" έως την Μπλανς στο "Λεωφορείο ο Πόθος". Τη ρωτάω αν ήδη από το "Γιάννης και Μαρία" είχε συνείδηση ότι βρισκόταν στην αιχμή της αποδόμησης των προκαταλήψεων για τις γυναίκες. "Καμία" μου απαντά σχεδόν γελώντας. "Το θεωρούσα φυσικό. Ίσως γιατί στην ψυχοδομή μου δεν είχα ποτέ την ανάγκη του τι είναι το status, τι θα πουν οι άλλοι. Σαν να μην είχα αίσθηση του στερεότυπου".
Η Πέμη Ζούνη δε "διαλύει" στερεότυπα. Τα προσπερνά με φινέτσα. Και το σημαντικότερο, δεν το κάνει για να προκαλέσει το κοινό. Το κάνει για να υπερασπιστεί τη δική της αλήθεια. "Δε με απασχολούσε το όριο, ίσως επειδή δεν είχα ποτέ εσωτερικεύσει το τι θα πει "Δεν επιτρέπεται”. Όταν μεγαλώνεις με πειθαρχία –κι εγώ μεγάλωσα με πειθαρχία ως πρωτότοκη μιας αυστηρής οικογένειας–, μπορείς να γίνεις πολύ αυστηρός με τον εαυτό σου. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα υιοθετήσεις και τα κοινωνικά όρια. Εγώ δεν το έκανα".
Mου εξηγεί ότι σύντομα κατάλαβε πως, ακριβώς επειδή δεν ένιωθε δέσμια των ρόλων που της ταίριαζαν ως φιζίκ, μπόρεσε να ενσαρκώσει τους πιο δύσκολους: όχι τους ανατρεπτικούς, αλλά τους βαθιά αληθινούς. "Δε με απασχολούσε το τι λέει ο κόσμος. Ήμουν πάντα ρεαλίστρια. Αυτό το "Δε θέλω ρεαλισμό, θέλω μαγεία” δεν το είπα ποτέ".
Η μαγεία για εκείνη υπάρχει μόνο όταν είναι αλήθεια. "Παρακαλούσα να ξεφύγω από τους ρόλους της μικρής, της όμορφης, της ερωτεύσιμης, της ενζενί. Ήθελα να μεγαλώσω ηλικιακά στο θέατρο". Και όταν ήρθε η Μάρθα στο "Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ", ήταν πια σαφές: η μετάβαση είχε συντελεστεί. "Όλοι έλεγαν αν είναι δυνατόν να κάνω τη Μάρθα. Και τα κατάφερα. Ήταν μια νίκη. Και μου χάρισε και το βραβείο Κοτοπούλη. Αλλά, πέρα απ’ αυτό, με πέρασε και στην επόμενη πίστα". Ακολουθεί η Μαργαρίτα Γκοτιέ ("μια αιθέρια, μορφωμένη, βασανισμένη γυναίκα") και έπειτα η Μπλανς στο "Λεωφορείο ο Πόθος". "Η Μπλανς ήταν το αντίθετό μου. Έπρεπε να διανύσω απόσταση για να τη φτάσω. Στη Μάρθα ήμουν κοντά. Στην Γκοτιέ ακόμα πιο κοντά. Η Μπλανς όμως… με νευρίαζε. Και έπρεπε να την κατανοήσω για να μπορέσω να την αγαπήσω. Δεν μπορείς να ερμηνεύσεις κάποιον αν τον απορρίπτεις". Αναφέρομαι στη φωνή της. Το πώς έγινε, άθελά της, η φωνή των γυναικών. Όχι με τη σημαία του φεμινισμού, αλλά με τη δύναμη της ήρεμης, σταθερής απόκλισης. "Μου το λένε οι γυναίκες. Όχι μόνο για τη χροιά της φωνής μου. Αλλά γιατί η φωνή αυτή μιλούσε για λογαριασμό τους. Ήταν, όπως λένε, σαν να τους έλεγα ότι "επιτρέπεται”". Όταν μπήκε στην πολιτική, δεν το έκανε από φιλοδοξία. "Δεν ήταν δική μου λαχτάρα" τονίζει με αφοπλιστική ειλικρίνεια για την είσοδό της στη Βουλή. "Με πολιορκούσαν χρόνια. Εγώ έλεγα ότι δε γίνεται, λόγω του ασυμβίβαστου με τη δουλειά – και δε θα άφηνα ποτέ τη δουλειά μου. Όταν καταργήθηκε το ασυμβίβαστο, δεν υπήρχε πια δικαιολογία".
Ήταν, όπως το θέτει, ένα σημείο καμπής ηλικιακά και υπαρξιακά. "Εκεί γύρω στα 50 έχεις ευθύνη. Όχι να γκρινιάζεις, αλλά να προσπαθείς να φτιάξεις κάτι. Έχεις τη δύναμη. Ένιωσα ότι έπρεπε να δράσω". Η είσοδός της συνέπεσε με τη δίνη της οικονομικής κρίσης. "Έσκασε στα χέρια μας η χρεοκοπία" σημειώνει χαρακτηριστικά. "Κι όμως, έγιναν δύο σημαντικά πράγματα στον τομέα μου. Η ομόφωνη απόφαση για θεσμοθέτηση της ανώτατης καλλιτεχνικής παιδείας –αν και δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί, γιατί παραιτήθηκα μία εβδομάδα μετά– και το νομοσχέδιο για τον κινηματογράφο, που τότε ήταν το καλύτερο που υπήρξε. Βλέπεις ότι μπορείς να βάλεις ένα λιθαράκι". Η παραίτηση ήρθε δυόμισι χρόνια μετά για λόγους που θεωρεί "πολύ συνειδητούς". Ήταν η μοναδική της παραίτηση στη ζωή. "Δε μου αρέσει να τα παρατάω. Όταν φεύγω, φεύγω γιατί πρέπει. Όχι από παρόρμηση, αλλά από λόγο".
Όταν πρόσφατα δήλωσε ότι δε θα συνεργαστεί ξανά με τον Χριστόφορο Παπακαλιάτη, έγινε viral. Το αναφέρω και απορεί, δεν το γνωρίζει. Δεν παρακολουθεί τα social media. "Εμείς είχαμε άλλους κανόνες" λέει ήρεμα. Και αρνείται να σχολιάσει, σαν να είναι κάτι που δεν την αφορά. Μιλάμε όμως για την είσοδό της στο σίριαλ "Η Γη της Ελιάς" στο Mega στα τελευταία 10 επεισόδια της χρονιάς – θα συνεχίσει και στην επόμενη σεζόν. Ερμηνεύει έναν τηλεοπτικό ρόλο γεμάτο αντιθέσεις: μια γυναίκα δυναμική, με δυσκολίες και μυστικά. "Άλλο είναι, άλλο φαίνεται. Γιατί η ψυχολογική πολυπλοκότητα είναι για μένα βασικό κριτήριο στην επιλογή ενός ρόλου".
Όμως, πάνω απ’ όλα, μετρά το "με ποιους". "Οι συνεργασίες είναι το παν. Όχι μόνο για το αποτέλεσμα, αλλά γιατί είναι η ζωή μας. Δεν είναι δουλειά. Είναι η ζωή μας". Παράλληλα, θα συνεχιστεί την επόμενη σεζόν η φετινή θεατρική της παράσταση "Φθινοπωρινή ιστορία" με τον Σταύρο Ζαλμά. Και στο βάθος υπάρχει πάντα το όνειρο ενός έργου που θέλει να σκηνοθετήσει, αλλά δεν αποκαλύπτει για ευνόητους λόγους.
Η Πέμη Ζούνη αγαπά τα αντικείμενα όχι ως καταναλωτικά φετίχ, αλλά ως φορείς ιστορίας. "Είμαι δεμένη με τα πράγματα. Γράφουν ιστορία. Ένα ρούχο, ένα άρωμα, φέρει μέσα του μνήμες προσωπικές, υπέροχες". Αναφέρεται σε μια αγαπημένη ρόμπα από τον ρόλο της ως Γκοτιέ, σε κειμήλια που κάποτε ίσως φορέσει η εγγονή της. Αλλά το πιο συγκινητικό της απόκτημα είναι ένα άρωμα Bulgari, το καφέ "Omnia". "Δεν υπάρχει πια. Το κατάργησαν. Το ψάχνω παντού, δεν το βρίσκω. Με λυπεί πολύ. Είναι η μυρωδιά που χαρακτήρισε τις πιο προσωπικές μου στιγμές". Μιλά με θέρμη για τη συλλογή της από παπούτσια, καπέλα, αξεσουάρ. Όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να οικοδομήσει εσωτερικότητα. "Αρχίζω από ένα φουλάρι τον χειμώνα, ένα κασκόλ που αγαπώ. Και μετά χτίζω. Για μένα δεν είναι για να δείχνεις. Είναι για να νιώθεις". Η πρώτη ανάμνηση που έχει από τη ζωή της είχε σχέση με την ενεργοποίηση του ενστίκτου επιβίωσης. "Δεν είχα κλείσει χρόνο. Ήμουν στο πάρκο μου, καθισμένη και υπήρχε αυτή η γάτα, η Λιλίκα. Τεράστια μου φαινόταν. Άρχισε να έρχεται προς εμένα επιθετικά και φοβήθηκα. Τότε έκανα τα πρώτα μου βήματα. Είναι η πρώτη μου ανάμνηση!". Και αν έβλεπε σήμερα τη Μαρία, τον πρώτο της ρόλο, αυτό το κορίτσι που πήγε κόντρα στην κοινωνία της εποχής, τι θα της έλεγε; "Well done, girl" θα της έλεγα. "Καλά κάνεις. Προχώρα".
Φωτογραφίες: Βασίλης Μαντάς (@v.mantasphotography). Styling: Ειρήνη Αναστασιάδη (@ireneanastasiadi). Μακιγιάζ-Μαλλιά: Ρένος Πολίτης /D-tales (@renospolitis).
Ευχαριστούμε θερμά τον Ελληνικό Ιππικό Όμιλο Αμαρουσίου για την ευγενική φιλοξενία.
Από το τεύχος Ιουλίου του Harper's Bazaar Greece που κυκλοφόρησε στις 22 Ιουνίου με το Βήμα της Κυριακής.
