Μετά από μια απουσία δέκα ετών, ο Jonathan Glazer επιστρέφει με μία από τις κορυφαίες ταινίες της περασμένης χρονιάς. Η Ζώνη Ενδιαφέροντος, που συνεχίζεται να προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες με αμείωτο ενδιαφέρον από τον Δεκέμβριο του 2023, έχει ήδη συγκεντρώσει βραβεία και υποψηφιότητες σε όλους τους μεγάλους κινηματογραφικούς θεσμούς. Παρακάτω εξηγούμε, με μερικά spoilers, τους λόγους που αυτή η ταινία είναι μια νέα οπτική στο Ολοκάυτωμα.
Η ιστορία της ακολουθεί τον διοικητή του Άουσβιτς, Rudolf Höss και τη σύζυγό του, Hedwig, που προσπαθούν να φτιάξουν μια ονειρεμένη ζωή για την οικογένειά τους σε ένα σπίτι και έναν κήπο δίπλα στο στρατόπεδο. Μαζί τους ζουν τα πέντε παιδιά τους και ο σκύλος τους.
Τους δύο κεντρικούς ήρωες της υποψήφιας για πέντε Όσκαρ ταινίας ενσαρκώνουν η Sandra Hüller και ο Christian Friedel. Το καστ συμπληρώνουν οι Ralph Herforth , Luis Noah Witte και Johann Karthaus.
Αυτό που κάνει την ταινία μοναδικά ψυχοπλακωτική είναι ότι δεν σε βάζει μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς αλλά ούτε γίνεσαι μάρτυρας βίας ως θεατής. Αντίθετα, ακούς μια κραυγή από μακριά και πυροβολισμούς καθώς η οικογένεια του Höss ζει την καθημερινότητά της στην πίσω αυλή ή δειπνούν όλοι μαζί. Ο δημιουργός ήθελε να φτιάξει ένα οικογενειακό δράμα και όχι μία ταινία τρόμου.
"Δίστασα να είμαι μέρος της γιατί δεν ονειρευόμουν να ενσαρκώσω μια γυναίκα Ναζί" δήλωσε η Sandra Hüller. Μιλώντας όμως με τον σκηνοθέτη, που συνυπογράφει και το σενάριο, πείστηκε από τις "έξυπνες καλλιτεχνικές επιλογές" του στην παρουσίαση του θέματος με έναν τρόπο "που δεν είχε ξαναδεί ποτέ της".
Ο ήχος παίζει καταλυτικό ρόλο στη Ζώνη ενδιαφέροντος
Ο Glazer "δεν ενδιαφερόταν να δραματοποιήσει αυτές τις κτηνωδίες" αναφέρει ο Johnnie Burn που είναι υποψήφιος για Όσκαρ Ήχου. "Είναι θεμελιώδες ότι όλοι έχουν τη δική τους αντίληψη για το τι συνέβη εκεί. Αυτές οι ψυχικές εικόνες είναι πολύ εύκολο να αναπαραχθούν μέσα από την πρόταση του ήχου".
O Burn συμπλήρωσε 600 σελίδες έρευνας για να σιγουρευτεί για την ιστορική ακρίβεια, σημειώνοντας λεπτομερώς τις ώρες της ημέρας που τα τρένα έφτασαν στο στρατόπεδο και τις εκτελέσεις των Εβραίων που έγιναν. Στη σκηνή που ο Rudolf και η Hedwig βρίσκονται στο κρεβάτι τους μπορείς να ακούσεις τον θαμπό ήχο του κρεματορίου έξω από το παράθυρό τους. Άλλες στιγμές είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις από πού έρχεται ο ήχος του γαβγίσματος του σκύλου ή του κλάματος ενός παιδιού.
"Αυτό σου δίνει αυτή την εξωπραγματική αίσθηση του 'ξέρω ότι μπορείς να κλείσεις τα μάτια σου αλλά δεν μπορείς να κλείσεις τα αυτιά σου οπότε πώς γίνεται να μην ακούς αυτό που ακούω;'" αναφέρει ο Burn.
Η ηρωίδα της Sandra Hüller
"Δεν θα κάναμε πολλή έρευνα για αυτούς γιατί δεν θέλαμε να ψυχολογήσουμε καμία συμπεριφορά" λέει η πρωταγωνίστρια που θεώρησε σημαντικό να κατανοήσει ή να εξανθρωπίσει την ψυχρή μητριαρχία της "βασίλισσας του Άουσβιτς".
Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην Πολωνία, σχετικά κοντά στο πραγματικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. "Γνωρίζαμε τι είχε συμβεί στην περιοχή εκείνη τη χρονική περίοδο. Ήταν όμως εύκολο να αφήσουμε τους χαρακτήρες να το ξεχάσουν" εξηγεί η Γερμανίδα ηθοποιός.
Ο ήρωας του Christian Friedel
Στις δυνατές σκηνές είναι και αυτή που η Hedwig δοκιμάζει ένα κραγιόν ή ένα γούνινο παλτό που κατασχέθηκαν από τους νεκρούς ενώ ένα από τα παιδιά του παίρνει ένα χρυσό δόντι. Σε άλλη σκηνή ο Höss πετάει γρήγορα από το σώμα του στάχτη μετά από κολύμπι σε κοντινό ποτάμι όπου ανακάλυψε ώρες νωρίτερα ανθρώπινα οστά.
Η μεγαλύτερη πρόσκληση για τον Friedel ήταν να δώσει "σε αυτό το σατανικό πλάσμα ανθρώπινο πρόσωπο" μέσα από τις "κοινότυπες πράξεις του στο σπίτι". Στην ταινία βλέπουμε πόσοι πολλοί συνηθισμένοι άνθρωποι ένιωσαν ενσωματωμένοι με τους Ναζί και όντας πρόθυμοι να κάνουν τα στραβά μάτια με αντάλαγμα πλούτο και εξουσία.
Ο πραγματικός Höss κρεμάστηκε για τα εγκλήματα πολέμου το 1947. "Θεωρούσε ότι ήταν πραγματικά σημαντικός άνθρωπος, αλλά δεν ήταν καθόλου" λέει ο πρωταγωνιστής. "Αυτή δεν είναι μόνο μία ταινία για το Ολοκάυτωμα – είναι για τις αποφάσεις μας, για το σκοτάδι μέσα μας και για το τι είμαστε ικανοί".
Φωτογραφίες: Courtesy A24
