Στην ερώτηση "ποια είναι η σκέψη που αιχμαλωτίζει το νου όταν διαβάζεις ένα βιβλίο", η Νίνα Παπακωνσταντίνου απαντά μέσα από τον καμβά της. Με τρόπο πρακτικό επιδιώκει να αποτυπώσει την (υπερ)ρεαλιστική της νόηση, να αποδώσει όσα τριγυρνούν στο μυαλό της όσο οι αμφιβληστροειδείς της γοητεύονται από τη θηλυκή γραφή, όπως εκείνη απελευθερώνεται στη γυναικεία ποίηση και πεζογραφία.
Στοχάζεται, αποκωδικοποιεί, δημιουργεί. Ίσως αυτή να είναι η διαδρομή που ακολουθεί αναφορικά με τη γέννηση των έργων της. Μία πορεία ιδιαίτερη, μα (κατα)δική της. Δεν πρόκειται για θεματικές ή καλλιτεχνικές παραλλαγές, αλλά για την χειρωνακτική μετάπλαση κειμένων, για να "φτιάξει μέσα στο μυαλό της" και να αποδώσει τελικά μέσα από το συνδυασμό -το πλέξιμο διαφορετικών αποσπασμάτων- μια οπτική αίσθηση της γραφής, αλλά και μία νέα ανάγνωση.
Με τίτλο "Νομίζω πως σ’ έφτιαξα στο μυαλό μου", η νέα έκθεση της Νίνας Παπακωνσταντίνου, η οποία παρουσιάζεται στη Citrone Gallery επί της Πατριάρχου Ιωακείμ, προτάσσει τα έργα που καλλιτέχνις δημιουργούσε όσο τα κείμενα σπουδαίων συγγραφέων πρωταγωνιστούσαν στα βράδια, τις ημέρες, μα κυρίως στο μυαλό και την ψυχή της.
Κείμενα με σημαντική υπογραφή και διαχρονική ταυτότητα, πολλές (δια)κειμενικές διαφορές, μία σπουδαία ομοιότητα. Οι λογοτέχνιδες προέρχονται από διαφορετικές χώρες, γράφουν σε διαφορετικές γλώσσες, παράγουν σε διαφορετικούς χρόνους. Κοινό στοιχείο ανάμεσά τους είναι το Πάθος, στην κυριολεκτική και στην ψυχολογική του έννοια. Αυτό το κοινό αρχέγονο Πάθος, συναίσθημα σχεδόν ανεξέλεγκτο και, ταυτοχρόνως, πάθημα, δηλαδή πληγή και τραύμα, διέπει τα αποσπάσματα από την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, την Άννα Αχμάτοβα, την Κική Δημουλά, την Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, την Σύλβια Πλαθ, την Μαρία Πολυδούρη, την Ανν Σέξτον.
Τα αποσπάσματα αυτά η Παπακωνσταντίνου τα "επεξεργάζεται": μεταγράφει και περιγράφει το κείμενο, με μια ιδιόχειρη διαδικασία. Κάθε κείμενο αντιγράφεται, στην συνέχεια αποδομείται, διαχωρίζεται και, κατόπιν, συσχετίζεται με κάποιο άλλο, με την διαδικασία της χειρωνακτικής πλέξης. Επιχειρεί, έτσι, να δημιουργήσει συνθήκες άμεσου, "κυριολεκτικού” διαλόγου ανάμεσα στις διαφορετικές ποιητικές δημιουργίες. Η απορρέουσα εντύπωση είναι η προσωπική εμπλοκή της καλλιτέχνιδος όχι μόνον ως προς την ανάγνωση του λογοτεχνικού κειμένου με τις συνεπαγόμενες δονήσεις και συγκινήσεις, αλλά και σε μια απόπειρα καλυμμένης ή και κρυφής επικοινωνίας. Πίσω από τα προκύπτοντα σχήματα, όπως ο σταυρός και τα χρώματα, όπως το κόκκινο του Πάθους, διακρίνεται αχνά μια διστακτική, αλλά αποκαλυπτική εξομολόγηση.
Το αποκύημα αυτής της επεξεργασίας αποτυπώνεται επάνω σε ανάγλυφα χαρτιά ελαιογραφίας, σε ρυζόχαρτα, και σε γιαπωνέζικα χειροποίητα χαρτιά, με μπλε, μαύρο και κόκκινο αρχειακό μαρκαδόρο. Η αποτύπωση της πλέξης, της χειρωναξίας, δημιουργεί μια νέα πλοκή- μια νέα αφήγηση, ενώ τα ίδια τα υλικά στα οποία αποτυπώνεται το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής, συνδέουν περαιτέρω την πράξη της γραφής με αυτή του εργόχειρου.
Η έκθεση αναπτύσσεται αφηγηματικά με δύο σειρές επιτοίχια έργα, ένα τετράπτυχο σχέδιο και ένα βιβλιοδετημένο έργο, το οποίο αντλεί από τις ημερολογιακές σημειώσεις της Βιρτζίνια Γουλφ όταν έγραφε την "Κυρία Ντάλογουεϊ", ενώ κλείνει ως περιγραφή-αφήγηση, αποκαλύπτοντας στον θεατή ένα τμήμα του "εργαστηρίου", δηλαδή της διαδικασίας επεξεργασίας του υλικού της.
Μία εικαστική ενδοσκόπηση, βασισμένη στο μέσο που κάθε φορά αξιοποιούμε όταν θέλουμε να εκμυστηρευτούμε τα συναισθήματά μας: τη γραφή.
info
CITRONNE Gallery - Αθήνα
Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 10675, Αθήνα | 4ος όροφος
Ώρες λειτουργίας: Τρ, Πεμ, Παρ: 11:00 - 20:00 | Τετ, Σαβ: 11:00 - 16:00
