"Ακόμα δεν πιστεύω ότι υπάρχουν 100% sustainable συμπεριφορές εκεί έξω –σε brands και καταναλωτές”. H άποψη αυτή της Fashion Buying Director του Mythersa, Tiffany Hsu, δείχνει πως σίγουρα ο κόσμος της μόδας έχει να διανύσει πολλά χιλιόμετρα ακόμα προκειμένου να πετύχει ένα απόλυτα βιώσιμο μέλλον. Ο κόσμος συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο το πόσο εύθραυστες είναι πλέον οι ισορροπίες. Η ηθική και η βιώσιμη μόδα είναι κάτι παραπάνω από trend της εποχής και η πανδημία του κορωνοϊού, που έπληξε σχεδόν όλο τον πλανήτη, έκανε ακόμα πιο σαφή την ανάγκη για αλλαγή και στροφή προς μία τελείως διαφορετική προσέγγιση.
Σίγουρα οι οίκοι και τα brands παγκοσμίως έχουν ένα τεράστιο μερίδιο ευθύνης. Αντίστοιχο όμως είναι και αυτό των καταναλωτών. Ξεκινώντας λοιπόν από τα βασικά, έχει μεγάλη σημασία, εκτός από το να στηρίξει κανείς τα labels που κάνουν σοβαρή προσπάθεια να γίνουν πιο "πράσινα", να είναι ενημερωμένος και να κάνει σωστές επιλογές, ακόμα και όταν στρέφεται στη γρήγορη μόδα.
Το vegan δέρμα είναι "αθώο"; Τα φυσικά υλικά μπορούν να είναι επιβλαβή για το περιβάλλον; Ποια είναι τα καλύτερα υφάσματα για ρούχα; Τι εναλλακτικές υπάρχουν σε υφάσματα προκειμένου να χτιστεί μια όσο το δυνατόν πιο βιώσιμη γκαρνταρόμπα;
Ακολουθούν σημαντικές πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζετε για την επόμενη αγορά σας.
Τι να αποφύγετε;
Βαμβάκι
Ευρέως διαδεδομένο και φυσικό. Άρα ασφαλές. Σωστά; Όχι. Το βαμβάκι είναι μία από τις πιο επιβλαβείς πρώτες ύλες όταν δεν παράγεται σωστά. Για την επεξεργασία του χρησιμοποιούνται πολλές χημικές ουσίες ενώ παράλληλα απαιτούνται τεράστιες ποσότητες νερού στις αντίστοιχες φυτείες. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως για το βαμβάκι που χρησιμοποιείται για να φτιαχτεί ένα τζιν παντελόνι, χρειάζονται περίπου έξι χιλιάδες λίτρα νερό. Οι ανεξέλεγκτες καλλιέργειες συχνά είναι υπεύθυνες για την ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών. Σε συνδυασμό με τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται –μιας και το βαμβάκι είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο φυτό- μπορούν να δημιουργηθούν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα σε πολύ μεγάλες εκτάσεις. Η συρρίκνωση της Αράλης, που ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη του πλανήτη, είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα.
Σε επίπεδο ηθικής, οι περισσότερες χώρες που παράγουν βαμβάκι κατά κόρον, δεν ακολουθούν τους κανόνες ασφαλείας ενώ εκεί βασιλεύει και το καθεστώς της παιδικής εργασίας. Στο Ουζμπεκιστάν για παράδειγμα, πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι αναγκάζονται να μαζεύουν βαμβάκι σε πολύ κακές συνθήκες και με εξαιρετικά χαμηλή ή ακόμα και καθόλου αμοιβή.
Τι να επιλέξετε εναλλακτικά;
Οργανικό βαμβάκι
Προκειμένου ένα βαμβάκι να χαρακτηριστεί οργανικό πρέπει να ακολουθούνται συγκεκριμένες πρακτικές για την παραγωγή του, οι οποίες έχουν ελάχιστο περιβαλλοντικό κόστος. Λιπάσματα χωρίς χημικές προσθήκες, ή αυστηρά ελεγχόμενη ποσότητα νερού είναι μόνο δύο από αυτές. Πολλά labels ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιούν οργανικό βαμβάκι, αλλά πριν αγοράσετε κάτι θα πρέπει να ψάξετε για την αντίστοιχη πιστοποίηση που φαίνεται από το σύμβολο της Global Organic Textile Standard, αυτό της Soil Association ή τέλος αυτό της Organic Exchange.
Τι να αποφύγετε;
Συμβατικό και πλαστικό vegan δέρμα
Ας ξεκινήσουμε από το προφανές, το ότι δηλαδή το δέρμα προέρχεται από τα ζώα. Η κτηνοτροφία έτσι κι αλλιώς ευθύνεται για ένα μεγάλο ποσοστό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Δεν είναι όμως μόνο αυτό το πρόβλημα. Στην επεξεργασία και την παραγωγή δερμάτινων ειδών χρησιμοποιείται χρώμιο, το οποίο σε κάποιες μορφές του είναι μία από τις ισχυρότερες γνωστές αιτίες καρκίνου.
Σε Κίνα, Ινδία και Μπαγκλαντές βρίσκονται οι πιο μεγάλες μονάδες βαφής δερμάτων, στις οποίες δυστυχώς τα περιβαλλοντικά στάνταρ αγνοούνται. Το ίδιο ισχύει και με τις προφυλάξεις που θα έπρεπε να παίρνονται για τους εργαζόμενους, στους οποίους παρατηρείται ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο και άλλες ασθένειες που έχουν να κάνουν μεταξύ άλλων και με το αναπνευστικό, ενώ παράλληλα καταγράφονται πάρα πολλά εργατικά ατυχήματα κάθε χρόνο. Στο Μπαγκλαντές πολλά τέτοια βαφεία απασχολούν πολυάριθμα παιδιά, που δουλεύουν σε σκληρές συνθήκες και εκτίθενται σε χημικά που έχουν σαν αποτέλεσμα, σαν ενήλικες να μην καταφέρνουν να ζήσουν πάνω από τα 50 τους.
Το vegan δέρμα δεν είναι αθώο. Συνήθως φτιάχνεται από PVC ή πολυουρεθάνη, που είναι πλαστικές, συνθετικές ίνες, με περιβαλλοντικό αποτύπωμα αντίστοιχο με αυτό του πολυεστέρα και του νάυλον. Συνεπώς δεν μιλάμε για μια eco-friendly επιλογή.
Τι να επιλέξετε εναλλακτικά;
Δέρμα από ανανά (ή αλλιώς το piñatex)
Πρόκειται για ένα υλικό που φτιάχνεται με ίνες από τα φύλλα του ανανά και χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο του δέρματος. Η παραγωγή του είναι sustainable καθώς τα φύλλα του ανανά είναι ένα παραπροϊόν της γεωργίας, το οποίο διαφορετικά θα κατέληγε στα σκουπίδια. Πλέον το piñatex χρησιμοποιείται τόσο για ρούχα όσο και για αξεσουάρ ή ακόμα και για έπιπλα.
Τι να αποφύγετε;
Τον πολυεστέρα
Πολυεστέρας, νάυλον, σπάντεξ και ακρυλικό είναι οι συνθετικές ίνες που προέρχονται από το πετρέλαιο. Λόγω του χαμηλού κόστους παραγωγής σήμερα αποτελούν περίπου το 65% των ρούχων παγκοσμίως. Δυστυχώς όμως απαιτούνται τεράστιες ποσότητες ορυκτών καυσίμων προκειμένου να παραχθούν, οι οποίες απελευθερώνουν τοξίνες στην ατμόσφαιρα και είναι πολύ βλαβερές για το οικοσύστημα. Φυσικά αυτά τα υφάσματα δεν είναι βιοδιασπώμενα και μένουν στον πλανήτη για περίπου 1000 χρόνια. Κάθε φορά που πλένουμε ένα συνθετικό ρούχο στο περιβάλλον καταλήγουν αμέτρητες συνθετικές μικροΐνες, οι οποίες τελικά φτάνουν στα ποτάμια και στους ωκεανούς, άρα στα ψάρια και στο πιάτο μας.
Τι να επιλέξετε εναλλακτικά;
Ανακυκλωμένο πολυεστέρα
Για να δημιουργηθεί ο ανακυκλωμένος πολυεστέρας χρησιμοποιούνται ήδη υπάρχοντα πλαστικά, τα οποία διαφορετικά θα κατέληγαν στα σκουπίδια. Η διαδικασία απαιτεί περίπου 60% λιγότερη ενέργεια και εκπέμπει περίπου 32% λιγότερο άνθρακα από την παραγωγή νέου πολυεστέρα. Με πέντε πλαστικά μπουκάλια μπορεί να φτιαχτεί ύφασμα για ένα T-shirt, γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι όντως μία συμφέρουσα διαδικασία. Σημαντικό βέβαια είναι να μην ξεχνάμε πως ούτε ο ανακυκλωμένος πολυεστέρας δεν είναι βιοδιασπώμενος και δεν παύει να είναι μία από τις αιτίες για την ύπαρξη μικροπλαστικών στους ωκεανούς.
Το ανακυκλωμένο νάυλον είναι εξίσου σωστή επιλογή –όταν μιλάμε για συνθετικές ίνες φυσικά- καθώς προέρχεται από απόβλητα όπως τα δίχτυα ψαρέματος, τα καλσόν, τα μαγιό κλπ.
Τι να αποφύγετε;
Κασμίρ
Το βασικό ζήτημα που προκύπτει με το κασμίρ είναι η εκτροφή της κατσίκας, η οποία έχει σοβαρές συνέπειες στα τοπικά οικοσυστήματα. Αυτές οι κατσίκες λοιπόν δεν δαγκώνουν απλώς τα χόρτα, αλλά τα τραβούν και τα ξεριζώνουν προκειμένου να τραφούν, έτσι οδηγούν την περιοχή σε σταδιακή ερημοποίηση. Σύμφωνα με το Development Programme των Ηνωμένων Εθνών το 90% της Μογγολίας –όπου παράγεται μεγάλη ποσότητα κασμίρ- είναι ξηρή και κινδυνεύει από ερημοποίηση, ενώ παράλληλα στην Κίνα η θερμοκρασία αυξάνεται συνεχώς, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλο τον πλανήτη. Χρειάζονται περίπου τέσσερα ζώα για την παραγωγή ενός μόνο πουλόβερ και έτσι είναι πρακτικά αδύνατο να προκύψουν οι τεράστιες ποσότητες που απαιτεί η αγορά με βιώσιμες πρακτικές.
Τι να επιλέξετε εναλλακτικά;
Αλπακά και μερίνο
Το αλπακά προέρχεται από το Alpaca fleece που εκτρέφεται στις περουβιανές Άνδεις. Πρόκειται για μια σαφώς πιο eco-friendly ίνα πρώτα από όλα γιατί αυτά τα ζώα χρειάζονται πολύ λίγο νερό και τροφή για να έχουν μία καλή ζωή. Δαγκώνουν τα χόρτα και δεν τα ξεριζώνουν ενώ και τα πόδια τους ακόμα έχουν τέτοιο σχήμα που δεν "τραυματίζουν" το έδαφος.
"To μερίνο είναι πιο οικονομικό και πιο φιλικό προς το περιβάλλον" λέει η σχεδιάστρια Maggie Marilyn εξηγώντας γιατί το προτιμάει έναντι του κασμίρ. Ένα πρόβατο που παράγει μαλλί μερίνο μπορεί να δώσει μαλλί κατάλληλο για δέκα πουλόβερ. "Το μαλλί μας προέρχεται από τη Νέα Ζηλανδία όπου το κλίμα είναι τέτοιο που η μόνη σωστή εκμετάλλευση της γης που μπορεί να γίνει, είναι η μετατροπή της σε βοσκοτόπι, έτσι δεν επεμβαίνουμε καθόλου στο φυσικό περιβάλλον" συνεχίζει.
Το μερίνο βέβαια δεν έχει μόνο αυτά τα πλεονεκτήματα. Είναι επίσης πολύ ζεστό, πιο ελαφρύ και πιο απαλό από το απλό μαλλί και επίσης είναι φυσικός ρυθμιστής της θερμοκρασίας του σώματος.
Η καλύτερη επιλογή όλων
Το λινάρι είναι ένα φυσικό υλικό, ιδιαίτερα ανθεκτικό και δροσερό. Προέρχεται από τον λιναρόσπορο και είναι μια εξαιρετικά βιώσιμη επιλογή μιας και η καλλιέργειά του δεν απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού, ούτε επιβλαβή για το περιβάλλον λιπάσματα. Ευδοκιμεί ακόμα και σε εδάφη με χαμηλή ποιότητα ενώ είναι ευρέως διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο. Το πιο σημαντικό του χαρακτηριστικό είναι ότι –σαν φυσικό υλικό- είναι βιοδιασπώμενο και έτσι το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα είναι ελάχιστο.
Η αρχική φωτογραφία ανήκει στο ελληνικό sustainable brand Vathos Apparel.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
