Η μόδα μπαίνει σε μια νέα εποχή, όπου κάθε αγορά που κάνουμε πρέπει να έχει νόημα. Πρέπει να σκεφτόμαστε ακριβώς τι αγοράζουμε αλλά και πώς αυτό πρόκειται να επηρεάσει τον πλανήτη. Γι' αυτόν τον λόγο το κασμίρ έρχεται στο προσκήνιο. Από τη μία πλευρά, πρόκειται για μία φυσική ίνα, αντίθετα λοιπόν με τον πολυεστέρα, το νάυλον και τα υπόλοιπα συνθετικά, δεν τίθεται ζήτημα για το πώς αποσυντίθεται. Παρόλα αυτά, όπως συμβαίνει με όλα τα ζωικά παράγωγα, τα ζώα που εκτρέφονται για το κασμίρ μοιραία συμβάλλουν στις εκπομπές άνθρακα. Επιπλέον αν δει κανείς την αλυσίδα παραγωγής, θα αντιληφθεί ότι η συνεχώς αυξημένη ζήτηση για το κασμίρ έχει αρνητική επίδραση στο περιβάλλον.
Η Bain & Company υπολόγισε ότι το κασμίρ ευθύνεται για τα 4 δισεκατομμύρια από τα 60 της luxury αγοράς, οπότε δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κοινό το αποζητά. Αυτοί οι αριθμοί συνεχώς αυξάνονται και έτσι προκύπτει το ζήτημα για το πόσο βιώσιμο είναι, προκειμένου να δούμε και ποιο θα είναι τελικά το μέλλον του.
Ποια είναι τα προβλήματα;
Το πιο βασικό ζήτημα που προκύπτει είναι πως πλέον κασμίρ μπορεί να βρει κανείς παντού. Από το πιο ακριβό luxury προϊόν, μέχρι το πιο προσιτό από τη high street αγορά, είναι εύκολα προσβάσιμο. Οι high street εταιρείες λοιπόν που παράγουν τις πιο μεγάλες ποσότητες και έχουν σαν στόχο να το κάνουν πιο προσιτό και προσβάσιμο, χρησιμοποιούν τις πιο γρήγορες και όχι απαραίτητα βιώσιμες πρακτικές. Επιπλέον οι ποσότητες που παράγεται πια το κασμίρ, είναι τόσο μεγάλες, που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι πια ένα βιώσιμο υλικό. Η κρίση του έχει αρχίσει να συζητιέται εδώ και 20 χρόνια (όπως αναφέρουν και οι New York Times σε άρθρο τους σχετικά) και η αύξηση, που οφείλεται κυρίως στα fast-fashion brands, είναι ανησυχητική. Προφανώς η μεγάλη ζήτηση έχει αυξήσει και τα ζώα που απαιτούνται για την παραγωγή του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Επιπλέον το κασμίρ παράγεται κυρίως στη Μογγολία και την Κίνα, όπου το περιβάλλον έτσι κι αλλιώς υποφέρει. Σύμφωνα με το Development Programme των Ηνωμένων Εθνών το 90% της Μογγολίας είναι ξηρή και κινδυνεύει από ερημοποίηση, ενώ παράλληλα στην Κίνα η θερμοκρασία αυξάνεται συνεχώς, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλο τον πλανήτη. Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής επηρεάζει και τα ζώα και έτσι η παραγωγή του κασμίρ γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
"Αντιμετωπίζουμε πρόβλημα με το κλίμα. Με αυτές τις καιρικές συνθήκες τα ζώα είτε αφυδατώνονται είτε κρυώνουν όταν παίρνουμε το μαλλί τους" λέει η Olivia Dowie, creative director του brand Riley Studio που χρησιμοποιεί μόνο βιώσιμο κασμίρ. "Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι η καταστροφή του φυσικού τους περιβάλλοντος. Δεν έχουν αρκετό πράσινο για να φάνε και έτσι τα περισσότερα υποσιτίζονται" εξηγεί.
Υπάρχουν πιο βιώσιμοι τρόποι για να παραχθεί το κασμίρ;
Το θέμα με την αυξημένη ζήτηση κάνει πολλά brands να ξανασκεφτούν τις διαδικασίες και να βρουν μια πιο βιώσιμη προσέγγιση για να το παράγουν. Το label Le Kasha, παράγει όλα του τα προϊόντα σε ένα εργοστάσιο, προκειμένου να ελαχιστοποιήσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Επιπλέον συνεργάζεται με κτηνοτρόφους προκειμένου να τους εκπαιδεύσει για να χρησιμοποιούν και αυτοί με τη σειρά τους πιο βιώσιμες πρακτικές. "Πιστεύουμε πως είναι καλύτερο να έχεις την παραγωγή σου σε ένα μέρος και να συγκεντρώνεις όλες σου τις προσπάθειες εκεί" λέει ο creative director, Mali Marciano. "Αυτό μειώνει και τα μεταφορικά που επίσης έχουν αρνητική επίδραση στο περιβάλλον. Η αυξημένη ζήτηση δυστυχώς οδήγησε στο να παράγεται το κασμίρ ακόμα και εργοστάσια που δεν ειδικεύονται σ' αυτό αλλά επικεντρώνονται μόνο στην ποσότητα και όχι την ποιότητα. Οι παραγωγοί που ενδιαφέρονται για την ποιότητα είναι συνήθως εργοστάσια που κάνουν τα πάντα, επεξεργάζονται, βάφουν και πλέκουν τα κασμιρένια προϊόντα έτσι ώστε να έχουν τον έλεγχο όλης της διαδικασίας".
Κάποια brands προκειμένου να κάνουν όσο πιο eco-friendly γίνεται τη διαδικασία αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της αυξημένης ζήτησης χρησιμοποιώντας ανακυκλωμένο κασμίρ και όχι παρθένο. Η εταιρεία Riley Studio χρησιμοποιεί "post-consumer" κασμίρ που αποτελείται από κομμάτια που δεν χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενες διαδικασίες ή μαζεύει κασμιρένιες ίνες από παλιά πουλόβερ από όλο τον κόσμο. "Θέλαμε να παράγουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα waste materials και να χρησιμοποιήσουμε ό,τι βρούμε πριν στραφούμε στα παρθένα υλικά" λέει ο Dowie. Το να επιλέγει κανείς ανακυκλωμένο κασμίρ άλλωστε είναι ένας ιδανικός τρόπος για να βεβαιωθεί ότι δεν βλάπτει το περιβάλλον. "Φτιάχνουμε κασμίρ με την ίδια ακριβώς ποιότητα που έχει το πολυτελές χωρίς όμως να χρησιμοποιούμε παρθένες ίνες. Έτσι δίνουμε μια ανάσα στους παραγωγούς που καλούνται να παραδώσουν τόσο μεγάλες ποσότητες."
Γενικότερα όταν αγοράζει κανείς κασμίρ είναι πολύ σημαντικό να λάβει υπόψιν του και τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων. Η Le Kasha για παράδειγμα είναι eco-certified, και εγγυάται ότι όλα τα ζώα ζουν μια καλή ζωή. "Τρώνε οργανικές τροφές και ζουν σε λιβάδια χωρίς λιπάσματα και άλλα χημικά" λέει ο Maricano. Και παρόλο που η αλλαγή γίνεται σιγά σιγά, ήδη βλέπουμε μεγάλα fashion brands, κυρίως high street, να επιλέγουν αυτές τις εναλλακτικές. Κάποια κομμάτια των Whistles ή των Zara είναι φτιαγμένα από ανακυκλωμένες ίνες ενώ το Asos σταμάτησε να πουλάει κασμίρ από φέτος, οπότε γίνονται κάποια βήματα προς τη σωστή κατευθυνση. Παρόλα αυτά, όπως λέει η Dowie, η αλλαγή πρέπει να γίνει τώρα. "Πιστεύω πως ο κόσμος πρέπει να καταλάβει τι γίνεται. Διαφορετικά σε λίγο δεν θα έχουμε άλλα ζώα για να φτιάξουμε κασμίρ".
Θα μπορούσε το μερίνο να είναι μια καλή εναλλακτική;
Προκειμένου να βοηθήσουν λίγο την κατάσταση, κάποιοι δημιουργοί επιλέγουν άλλα υλικά, ανάμεσα στα οποία και το μερίνο, που η υφή του μοιάζει αρκετά με αυτήν του κασμίρ. "To μερίνο είναι πιο οικονομικό και πιο φιλικό προς το περιβάλλον" λέει η σχεδιάστρια Maggie Marilyn εξηγώντας γιατί το προτιμάει έναντι του κασμίρ. Ένα πρόβατο που παράγει μαλλί μερίνο μπορεί να δώσει μαλλί κατάλληλο για δέκα πουλόβερ, αντίθετα με το κασμίρ, που για την παραγωγή ενός χρειάζεται το μαλλί από τρεις έως πέντε κατσίκες. "Το μαλλί μας προέρχεται από τη Νέα Ζηλανδία όπου το κλίμα είναι τέτοιο που η μόνη σωστή εκμετάλλευση της γης που μπορεί να γίνει, είναι η μετατροπή της σε βοσκοτόπι, έτσι δεν επεμβαίνουμε καθόλου στο φυσικό περιβάλλον" συνεχίζει.
Το μερίνο βέβαια δεν έχει μόνο αυτά τα πλεονεκτήματα. Είναι επίσης πολύ ζεστό, πιο ελαφρύ και πιο απαλό από το απλό μαλλί και επίσης είναι φυσικός ρυθμιστής της θερμοκρασίας του σώματος.
Το κασμίρ πρέπει να φύγει από το παιχνίδι;
Η αλήθεια είναι πως η απάντηση δεν μπορεί να είναι κατηγορηματική. Το μερίνο είναι σίγουρα πιο βιώσιμο από το κασμίρ αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το δεύτερο είναι 100% μη βιώσιμο, καθώς πάντα υπάρχουν τρόποι η παραγωγική διαδικασία να γίνει πιο φιλική προς το περιβάλλον. Η καλύτερη επιλογή για τους καταναλωτές είναι να επιλέγουν ανακυκλωμένο κασμίρ έτσι ώστε να βοηθούν και στην κυκλική λειτουργία της βιομηχανίας της μόδας. Εναλλακτικά υπάρχουν τα brands που ελαχιστοποιούν τα απόβλητα και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα γενικότερα και βάζουν το καλό του πλανήτη πάνω από το κέρδος.
Όπως και με όλες τις αγορές πλέον, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι κάνετε προσεκτικές επιλογές και να ξέρετε πολύ καλά την προέλευση των ρούχων και αξεσούαρ. Πρέπει να ξέρετε πού πάνε τα χρήματά σας και στη συνέχεια να αποφασίζετε αν όντως θέλετε να αγοράσετε κάτι ή όχι.