"Αν ήταν στη ζωή ο Cristóbal Balenciaga και τα έβλεπε, θα αυτοκτονούσε". Ένα από τα πολλά σχόλια που συνοδεύουν τις φωτογραφίες που αναρτήθηκαν στα social media με τα νέα "Paris Sneaker" του οίκου Balenciaga, μοιάζει να αποτυπώνει (με κάποια υπερβολή, βεβαίως) το γενικότερο συναίσθημα απέναντι σ' αυτό το ιδιαίτερο ζευγάρι αθλητικά, που διατίθεται προς πώληση ...απόλυτα διαλυμένο. Όπως δηλαδή όλα εκείνα τα αθλητικά, παπούτσια, φόρμες, ντένιμ, backpacks (κ.ο.κ) που "λιώσανε" κυριολεκτικά πάνω μας.
Η limited συλλογή με φθαρμένα sneakers που μόλις κυκλοφόρησε ο Balenciaga, και συνοδεύεται από μία ακόμα πιο προβοκατόρικη καμπάνια, έχει προκαλέσει μία ποικιλία από αντιδράσεις. Αυτές εστιάζουν κυρίως σε δυο πράγματα: στην οικειοποίηση (κι εμπορική εκμετάλλευση άρα) της "αισθητικής των φτωχών" (αυτών δηλαδή που όντως θα λιώσουν τα παπούτσια τους γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν συχνά- ή ποτέ- άλλα), αλλά και στην αξία στην οποία διατίθενται τα συγκεκριμένα ζευγάρια- κι η οποία δεν είναι καθόλου αυτό που χαρακτηρίζουμε "προσιτή τιμή". Κάποιοι, βεβαίως, αναρωτήθηκαν αν πρόκειται για "αστείο" (η αλήθεια είναι, πάντως, ότι ο καλλιτεχνικός διευθυντής Demna Gvasalia φημίζεται για υποδόριο χιούμορ του).
Στην ανακοίνωση του brand για το λανσάρισμα της συλλογής, διαβάζει κανείς ότι "το νέο sneaker είναι ένα αναδιαμορφωμένο κλασικό σχέδιο το οποίο μεταφράζει την mid-century αθλητικότητα και το διαχρονικό casual wear σε μαύρο, λευκό ή κόκκινο, με λαστιχένια σόλα και μύτη, με φθαρμένο καμβά και σκληρά τελειώματα, μιμούμενο ένα πολυφορεμένο look". Τα still - life πορτραίτα, που φωτογραφήθηκαν από τον Leopold Duchemin, υπονοούν ότι "τα Paris Sneaker προορίζονται για να φοριούνται μια ζωή". Η αλήθεια είναι ότι οι εικόνες των διαλυμένων sneakers δεν ανταποκρίνονται ακριβώς στην εικόνα των sneakers που θα βρει κανείς στο eshop του brand, αυτά είναι ασφαλώς πιο καλοδιατηρημένα παρά τις σκόπιμες φθορές, ωστόσο ο οίκος σημειώνει ότι "τα extra κατεστραμμένα sneakers διατίθενται σε μία limited edition των 100 ζευγαριών" κάνοντας λίγο ασαφές αν σε επόμενα drops θα δούμε κάποιο από τα ζευγάρια της καμπάνιας. Τα ζευγάρια ξεκινάνε από την τιμή των 395€ (η εκδοχή των mules) και φτάνουν ως 1.450€ (η εκδοχή των high top trainers- Full Destroyed).
Οι αντιδράσεις
Ο Balenciaga φημίζεται για τη διάθεσή του να ξεπερνάει τα δημιουργικά όρια και να αξιοποιεί το "σοκ" για να επικοινωνήσει τη φιλοσοφία που εγκαθίδρυσε στον οίκο η εποχή Demna Gvasalia. Ο πειραματισμός, τα κοινωνικά μηνύματα, η κουλτούρα του δρόμου, τα video games και το μέλλον, το αναστραμμένο celebrity status, οι αμφιλεγόμενοι ambassadors, όλα αποτελούν ένα κομμάτι της ταυτότητας του Balenciaga σήμερα.
Στο νέο αυτό ζευγάρι sneakers, ωστόσο, λίγοι ήταν αυτοί που κατάφεραν να εντοπίσουν την ευφυΐα (και την ειρωνεία;) του Gvasalia. Όπως σημειώνει ο Pam Boy, συντάκτης μόδας στο Γαλλικό GQ, στο Instagram, "ο Demna θα κάνει τους ανθρώπους που έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πολυτελή προϊόντα να αγοράσουν πολυ-φορεμένα sneakers στην τιμή των 1.450€. Κυριολεκτικά, φέρνει τα πάνω - κάτω στην ουσία του luxury. Μ' ενοχλεί, αλλά είναι ευφυές". Το ίδιο σχόλιο συνεχίζει: "Όλο αυτό είναι το αντίθετο της φιλήδονης νοοτροπίας, και για μία ακόμα φορά ο σχεδιαστής διασκεδάζει με τους ανθρώπους που σκοπεύουν να διαθέσουν λεφτά σε κομμάτια που μπορεί να αναλώσιμα ή τα οποία εμφανώς δεν αξίζουν. Είναι, όμως, ένα οίκος πολυτελείας το κατάλληλο μέσο για να περάσει αυτό το μήνυμα;".
Τα περισσότερα, όμως, σχόλια δεν χαρακτηρίζονται από την ίδια νηφαλιότητα, κινήθηκαν στο μοτίβο το σχολίου στην εισαγωγή του κειμένου, αυτού που θέλει τον Cristóbal Balenciaga "να στριφογυρίζει μέσα στο τάφο του". Πολλοί εξέφρασαν την απορία τους αν "είναι φάρσα", άλλοι μίλησαν για "ακριβά σκουπίδια" ("κι αφού μπορώ να βρω αυτά τα sneakers στα σκουπίδια γιατί να τα αγοράσω;"), ενώ υπήρξαν κι αυτοί που δήλωσαν ενοχλημένοι καθώς εντόπισαν στο συγκεκριμένο σχέδιο μία οικειοποίηση (appropriation) της φτώχειας. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε κάποιος, "αυτό πραγματικά είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο αυτών που αντιμετωπίζουν συνθήκες φτώχειας. Δεν ξέρω γιατί τα high-end brands θέλουν να χρησιμοποιήσουν την "αισθητική των φτωχών" τόσο πολύ" ή πιο απλά, όπως το διατύπωσαν άλλοι, "οι πλούσιοι θέλουν να το παίξουν φτωχοί και άστεγοι". Κάποιος άλλος σχολιαστής, μάλιστα, εγκαλεί το brand λέγοντας "δεν είναι ωραίο, αδελφέ, να ωραιοποιούμε τη φτώχεια".
Μ' αυτά και μ' αυτά, ένα 24ωρο μόλις μετά το λανσάρισμα των "Paris Sneaker" και η συζήτηση για το μέχρι που μπορεί να φτάσει η μόδα, και πόσο μπορεί να κοστολογεί κανείς τις υπερβάσεις της, έχει ανοίξει για τα καλά. Απομένει να δούμε και τι πωλήσεις θα κάνει το συγκεκριμένο ζευγάρι - και κυρίως, αν θα επαναφέρει στις τάσεις μια αγαπημένη συνήθεια της εφηβείας, να "κακοποιούμε" δημιουργικά τα sneakers μας. (Το οποίο θα ήταν υπέροχο, είναι η αλήθεια)
