"Μήπως πρέπει να φύγεις από αυτό το τοξικό περιβάλλον; Πρέπει να βάλεις τα όριά σου επιτέλους. Αυτός ο μάνατζερ είναι χειριστικός. Αυτό που σου κάνει είναι το απόλυτο gaslighting" είπε σε στενή φίλη η συνάδελφός της στο διάλειμμά τους στα γραφεία της πολυεθνικής στην οποία εργάζεται. Απλή σύμπτωση ή η ζωντανή επιβεβαίωση των δημοσιευμάτων που υποστηρίζουν ότι η γλώσσα της ψυχοθεραπείας έχει μπει για τα καλά στους χώρους εργασίας με λέξεις όπως "όρια", "χειριστικός" και "gaslighting" να ακούγονται σε αίθουσες συσκέψεων και one to one συναντήσεις; Και δεν είναι μόνο η γλώσσα.
Το ζήτημα της ψυχικής υγείας στους χώρους εργασίας ή της ψυχολογικής ασφάλειας, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας οργανισμών και πολυεθνικών, που ολοένα και πιο συχνά οργανώνουν προγράμματα, σεμινάρια και εκπαιδεύσεις για να βοηθήσουν τα στελέχη και τους εργαζομένους τους να διαχειριστούν το άγχος και τις δυσλειτουργικές καταστάσεις, αλλά και να τους ενθαρρύνουν να μοιράζονται θέματα που αφορούν την ψυχική τους υγεία.
"Όταν 10 χρόνια πριν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στην εργασιακή ψυχολογία, είχα
μεγάλη δυσκολία να εξηγήσω στις επιχειρήσεις ποιες υπηρεσίες προσφέρω και γιατί τους είναι απαραίτητες" μου εξηγεί η οccupational psychologist Τζένη Καμαράδου και προσθέτει: "Σήμερα η ανάγκη είναι πλέον ορατή και ο κύριος παράγοντας που συνέβαλε σε αυτό είναι η COVID-19 φέρνοντας στο προσκήνιο τη σημασία του να ζούμε μια ζωή που μας ικανοποιεί. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι απαιτούν πια μεγαλύτερη εργασιακή ικανοποίηση. Όταν μπαίνουμε σε τέτοιου είδους σοκ, όπως αυτό που προκάλεσε η COVID-19, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είμαστε ευτυχισμένοι και προσπαθούμε να κάνουμε αλλαγές. Σε ένα περιβάλλον όπου όλα γύρω μου αλλάζουν μπορώ κι εγώ να θέσω νέα όρια, νέες προϋποθέσεις. Η αλλαγή ευνοεί την αλλαγή".
Την αλλαγή αυτή απαίτησε κυρίως η Gen Z, που, σύμφωνα με όλες τις έρευνες, είναι μια γενιά που δουλεύει για να ζει και δε ζει για να δουλεύει. Όπως αναφέρει η Μαρία Μακριδάκη, ψυχολόγος, διδάκτωρ Ψυχοθεραπευτικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, αναπληρώτρια επιστημονικά υπεύθυνη Κέντρου Ημέρας Υποστήριξης Εργαζομένων Αθηνών του φορέα Θάλπος-Ψυχική Υγεία, "η Gen Z είναι μια γενιά που έχει μάθει από τα βιώματα των προηγουμένων. Είναι αυτοί που είδαν από πρώτο χέρι τις συνέπειες της εργασιακής υπερκόπωσης μέσα στην οικογένειά τους και το τι επιφέρει στις σχέσεις. Γι’ αυτό και οι ίδιοι απέκτησαν έναν πιο πρακτικό και προστατευτικό για τον εαυτό τους προσανατολισμό όσον αφορά την εργασία".
Η ψυχική υγεία σε αριθμούς
Σύμφωνα με έρευνα του 2023 για την ψυχική υγεία των εργαζομένων στη χώρα μας, που διεξήγαγαν η EY Ελλάδος, η Hellas EAP και το Εργαστήρι Πειραματικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, οι νέοι και οι γυναίκες είναι αυτοί που εμφανίζουν τη χαμηλότερη εργασιακή ικανοποίηση στη χώρα μας. Οι νεότεροι εργαζόμενοι παρουσιάζουν υψηλότερες τιμές άγχους, κατάθλιψης, σωματοποίησης, μοναξιάς και θυμού σε σύγκριση με τους μεγαλύτερης ηλικίας συναδέλφους τους.
Την ίδια στιγμή σε έρευνα της Deloitte που διεξήχθη παγκοσμίως καταγράφεται ότι το 46% της Gen Z και το 39% των millennials νιώθουν αγχωμένοι ή ανήσυχοι συνέχεια ή σχεδόν συνέχεια. "Μπορεί οι νέοι να λειτουργούν σε έναν εξαιρετικά ανταγωνιστικό εργασιακό χώρο, ή να τους ασκεί πίεση η επιθυμία τους για γρήγορη επαγγελματική ανέλιξη, ή και να επιβαρύνονται από τη "μένω πάντα συνδεδεμένος/η κουλτούρα” που έφερε η εξάπλωση της τεχνολογίας" αναφέρει η Εβίνα Ηλιοπούλου, επικεφαλής του τμήματος εργασιακής ψυχολογίας της Hellas EAP, και συνεχίζει: "Παρατηρούμε μια στροφή των οργανισμών προς την προαγωγή της ψυχικής υγείας στους εργασιακούς χώρους. Πλέον εκπαιδεύουν και ευαισθητοποιούν τους εργαζομένους τους στις έννοιες της κατάθλιψης, της κρίσης πανικού, της αγχώδους διαταραχής και της ψυχοθεραπείας, ενθαρρύνουν τον διάλογο στους χώρους εργασίας για να μειώσουν το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία, που υφίσταται, όμως σε μικρότερο βαθμό απ’ ό,τι στο παρελθόν".
Από τη Λουκία Λυκίδη.
