Καθώς γράφω, συνεχώς προκύπτουν ειδήσεις. Η εκλογή της πρώτης μαύρης γυναίκας αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ένα ζευγάρι επιστημόνων, Τούρκοι μετανάστες δεύτερης γενιάς, ανακάλυψε το εμβόλιο για την COVID-19. Ένα παράξενο συναίσθημα με κυριεύει, ενάντιο στις χαμηλές προσδοκίες που καλλιεργώ εδώ και ένα χρόνο τώρα. Είναι η ελπίδα.
Από την Olivia Sudjic
Η ελπίδα εμφανίζεται ακόμα και στα χειρότερα και ποτέ δεν μπορεί να είναι "υπερβολική". Η ελπίδα προχωράει με βήμα ζωηρό, οργανώνει, προσφέρει, αναστατώνει. Εκπαιδεύει, εφευρίσκει και καλλιεργεί τη βιωσιμότητα. Η ελπίδα πειραματίζεται και μερικές φορές αποτυγχάνει. Βρίσκει γόνιμο έδαφος για να συμβούν πράγματα και ξέρει ότι πάντα υπάρχουν κι άλλα για να γίνουν. Είναι μια ρεαλίστρια που ονειρεύεται. Μας δίνει τη δύναμη να ξαναφανταστούμε το μέλλον μας, όταν άλλοι επιμένουν ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Η ελπίδα δεν είναι ούτε ουτοπική ούτε δυστοπική. Ξέρει ότι τώρα είναι η ευκαιρία να ξαναφτιάξουμε τον κόσμο και ξέρει, επίσης, ότι θα μπορούσε να γίνει και χειρότερος.
Η πανδημία έχει μεγεθύνει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, όπως και τη δυνατότητά μας να μεταμορφωθούμε. Οι κυβερνήσεις απέδειξαν ότι μπορούν να δράσουν άμεσα και ριζικά, οπότε δεν μπορούν πλέον να ισχυριστούν ότι κάτι τέτοιο δε γίνεται. Οι πολίτες απέδειξαν κι αυτοί για το τι είναι ικανοί, αφυπνισμένοι από τη δύναμη της συλλογικής προσπάθειας και της αλληλεγγύης. Τα κύματα των αλλαγών δε μας έκαναν μόνο πιο ανθεκτικούς, αλλά και οραματιστές, μας έκαναν να αναρωτηθούμε πώς θέλουμε να ζούμε. Το έγραψε και ο ανθρωπολόγος Ντέιβιντ Γκρέμπερ: "Ο κόσμος είναι κάτι που δημιουργούμε και που θα μπορούσαμε κάλλιστα να έχουμε δημιουργήσει διαφορετικά". Οι γυναίκες που φιλοξενούνται σε αυτό το άρθρο δεν έχουν ένα ομοιόμορφο όραμα για τον κόσμο, όμως καθεμία τους ελπίζει ότι μπορεί να τον βελτιώσει μέσω της τέχνης, της τεχνολογίας ή του ακτιβισμού, καταπολεμώντας τις διακρίσεις στην υγεία και προωθώντας τη βιωσιμότητα στη μόδα.
Η Αρουντάτι Ρόι παρομοίασε την πανδημία σαν μια πύλη από την οποία μπορούμε να περάσουμε είτε με το βάρος της υπάρχουσας αδικίας είτε με "ελαφριές αποσκευές, έτοιμοι να φανταστούμε έναν διαφορετικό κόσμο". Η δική μου ελπίδα είναι πως αυτό θα συμβεί για το κοινό καλό, έχοντας μάθει από την COVID-19 πόσο στενά συνδέεται η μοίρα μας με αυτήν εντελώς άγνωστων σ’ εμάς ανθρώπων. Και ελπίζω πως δε θα επιστρέψουμε ποτέ ξανά σ’ εκείνη την "κανονικότητα", που ήταν τόσο σκληρή για τόσο πολύ κόσμο. Χρειαζόμαστε οραματιστές που θα ανατρέψουν το status quo, αν θέλουμε ένα μέλλον που θα αξίζει να ζήσουμε. Τώρα είναι η στιγμή να ονειρευτούμε.
Η φιλάνθρωπος Μελίντα Γκέιτς
Από τη Frances Hedges
Ένα ταξίδι στη Νότιο Αφρική, λίγο πριν παντρευτεί τον τότε σύντροφό της Μπιλ υπήρξε η αφορμή που έστρεψε τη Mελίντα Γκέιτς στη φιλανθρωπία. "Τα ζώα και η σαβάνα ήταν υπέροχα, όμως αυτό που τράβηξε την προσοχή μας ήταν οι άνθρωποι. Μια έγκυος γυναίκα με ένα μωρό στην αγκαλιά, που πήγαινε να πουλήσει τα αγαθά της στην αγορά, οι ντόπιοι που περπατούσαν ξυπόλυτοι. Όσο εμείς κυκλοφορούσαμε με το Range Rover μας, στη χώρα δεν υπήρχαν δρόμοι ή υποδομές που θα επέτρεπαν στους ανθρώπους να είναι παραγωγικοί και να μεγαλώσουν υγιή παιδιά. Ήταν τότε που με τον Μπιλ αποφασίσαμε για πρώτη φορά να διαθέσουμε μέρος των κερδών της Microsoft στην προαγωγή της παγκόσμιας υγείας".
Επτά χρόνια μετά θα ίδρυαν το Bill & Melinda Gates Foundation, μια πραγματικά υπολογίσιμη δύναμη στον χώρο της φιλανθρωπίας. Πολύ γρήγορα η Γκέιτς κατάλαβε ότι η υγεία και η εκπαίδευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ενδυνάμωση της θέσης των γυναικών. "Αν και οι γυναίκες είναι αυτές που φροντίζουν τους ηλικιωμένους και τα παιδιά, η πληροφόρηση και η χρηματοδότηση δε φτάνουν ποτέ σε αυτές". Η πανδημία έκανε πιο ορατή από ποτέ τη συνεισφορά των γυναικών στη φροντίδα των άλλων. "Πολύ συχνά οι γυναίκες θέλουν να δουλέψουν, αλλά οι οικογενειακές υποχρεώσεις δεν τους το επιτρέπουν. Θέλουμε οι γυναίκες να μπορούν να πείσουν τον σύζυγό τους να αναλάβει περισσότερα, αλλά και οι κυβερνήσεις να ενισχύσουν τις πολιτικές οικιακής φροντίδας και νοσηλείας".
Για εκείνη η πρόοδος επιτυγχάνεται με τη συμπερίληψη όλων στην πολιτική, στην οικονομία, στα μίντια και στην τεχνολογία. "Όταν οι γυναίκες, οι μαύροι και τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας μειοψηφούν στο τραπέζι των αποφάσεων, τότε αναμφίβολα οι αποφάσεις είναι μεροληπτικές". Η πρωτοβουλία του Bill & Melinda Gates Foundation στο Σικάγο με τίτλο "Gender Equality in Tech", που εκπαιδεύει και χρηματοδοτεί γυναίκες στον τομέα της τεχνολογίας, είναι ένα παράδειγμα της "μάχης" που δίνει η Γκέιτς ενάντια στα "παραδοσιακά πατριαρχικά δίκτυα".
Η ικανότητα των γυναικών να βλέπουν τη μεγάλη εικόνα είναι ιδιαίτερα πολύτιμη στις παρούσες συνθήκες. "Οι γυναίκες ηγέτιδες σκέφτονται περισσότερο τους γύρω τους, καθώς είναι αυτές που έχουν μεγαλώσει παιδιά ή έχουν φροντίσει ηλικιωμένους. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ήταν η μόνη που μίλησε για την αντιμετώπιση της πανδημίας όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε όλο τον κόσμο". Σαφώς, οι Γκέιτς δε φοβούνται να αναμετρηθούν με τα μεγάλα ζητήματα, μήπως όμως αυτό είναι μια πολυτέλεια των δισεκατομμυριούχων; "Όποιος είναι σε θέση επιρροής μπορεί να δημιουργήσει ένα όραμα για το πού θέλει να οδηγήσει την κοινωνία και να κινητοποιήσει και άλλους προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό σημαίνει να είσαι οραματιστής" απαντά η Γκέιτς. "Είμαι τυχερή που μπορώ να χρηματοδοτήσω το όραμά μου, όμως κάθε γυναίκα μπορεί να διαθέσει τον χρόνο και τη φωνή της για να κάνει τη διαφορά".
Η υπέρμαχη της οικολογίας Gabriela Hearst
Από τη Lydia Slater
Ακόμα και στην οθόνη από το γραφείο της στο Μανχάταν η Gabriela Hearst, με το λευκό πουλόβερ της, μοιάζει τυλιγμένη σε ένα απαλό σύννεφο. "Είναι το πιο απαλό κασμίρ που μπορείς να νιώσεις επάνω σου" επιβεβαιώνει. "Χωρίς να θέλω να περιαυτολογήσω, φτιάχνουμε τα πιο όμορφα πράγματα!". Από το 2015, που η Hearst ίδρυσε τον ομώνυμο οίκο της, όχι μόνο έχει κερδίσει βραβεία, αλλά και διασημότητες, όπως η Νικόλ Κίντμαν, η δούκισσα του Σάσεξ και η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ Τζιλ Μπάιντεν, επιλέγουν τα ρούχα και αξεσουάρ της. Η πρώτη επίδειξη μόδας της Hearst το 2017 ήταν βασισμένη στη μη χρήση πλαστικού. Τα καθίσματα των καλεσμένων ήταν από το σπίτι της και πολλά ρούχα της συλλογής ήταν φτιαγμένα από επαναχρησιμοποιημένα υλικά. "Όλα είναι θέμα νοοτροπίας. Ενώ πριν η χρήση τέτοιων υλικών σόκαρε, τώρα αρχίζει να γίνεται το σύνηθες".
Το 2018 η Hearst σε συνεργασία με μια μικρή εταιρεία έφτιαξε τις συσκευασίες των ρούχων της από βιοδιασπώμενα υλικά. "Έπρεπε να επινοήσουμε νέα υλικά που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί πριν" εξηγεί. "Σήμερα πλέον τα επιλέγουν πολλοί σχεδιαστές". Για την κατασκευή της ναυαρχίδας των καταστημάτων της στην Brook Street το 2019 μία ήταν η οδηγία που έδωσε στον αρχιτέκτονα Νόρμαν Φόστερ: Να δημιουργήσει "το πιο βιώσιμο κατάστημα στον κόσμο". Τα ξύλα ήταν είτε από δέντρα που είχαν πέσει από καταιγίδες είτε από δεύτερο χέρι, ενώ και η επίδειξη Άνοιξη/Καλοκαίρι 2020 ήταν σχεδιασμένη με το ελάχιστο δυνατό αποτύπωμα άνθρακα. Σήμερα η Hearst δουλεύει το πιο φιλόδοξο σχέδιό της, που είναι μέχρι το 2022 όλες της οι συλλογές να φτιάχνονται αποκλειστικά από ανακυκλωμένα ή επαναχρησιμοποιημένα υλικά. "Είναι μια πρόκληση, αλλά συνεχώς εμφανίζονται νέες πηγές. Oι πρακτικές της βιωσιμότητας δε σταματούν να εξελίσσονται. Αν δεν αλλάξουμε σύντομα τρόπο σκέψης, θα προκαλέσουμε οι ίδιοι τον αφανισμό μας".
Η ίδια ξέρει καλά πόσο φοβερή είναι η κλιματική αλλαγή για πολλούς από εμάς. "Ο κόσμος δεν μπορεί πραγματικά να το διαχειριστεί, επειδή τον τρομοκρατεί. Όταν όμως μεγαλώνεις σε ένα αγροτικό περιβάλλον, έχεις μάθει να αντιμετωπίζεις ρίσκα και κινδύνους, αφού βρίσκεσαι εκτεθειμένος στα στοιχεία της φύσης". Όπως ακριβώς εκείνη, η οποία, πριν βρεθεί στη Νέα Υόρκη για να ξεκινήσει την καριέρα της, ζούσε στο οικογενειακό ράντσο στην Ουρουγουάη. Σήμερα με τον σύζυγο και τα παιδιά της ζουν "όσο πιο οικολογικά γίνεται. Είναι όμως δύσκολο να εξηγήσω στο παιδί μου γιατί δεν του αγοράζω παιχνίδια". Τα παιδικά της χρόνια παραμένουν πηγή έμπνευσης. Τα περιγράφει ως "αυστηρά αλλά όχι χωρίς ομορφιά. Είχαμε ηλιακούς συλλέκτες για να εξασφαλίζουμε φως το βράδυ και τα πράγματά μας ήταν φτιαγμένα για να κρατάνε, αφού μέναμε σε απόσταση δυόμισι ωρών από την κοντινότερη πόλη". Τα πουλόβερ της τα αγόραζε από τη Manos del Uruguay, στην οποία εργάζονταν γυναίκες από τη γύρω περιοχή. "Ήξερες ότι αυτά τα ρούχα θα κρατούσαν για το υπόλοιπο της ζωής σου. Αυτή είναι η φιλοσοφία της χώρας μου". Η Hearst χρησιμοποιεί τώρα το κασμίρ της Manos del Uruguay για τα δικά της πλεκτά, συμπεριλαμβανομένου αυτού που φοράει σήμερα. "Είναι ένα υπέροχο κομμάτι, που όμως ταυτόχρονα ενσωματώνει έναν καλό σκοπό. Υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτού που δείχνει καλό και αυτού που το αισθάνεσαι καλό. Αν κοιτάξεις την αλυσίδα των πρώτων υλών, θα αισθανθείς ακόμα καλύτερα. Ώς brand θέλουμε να το εξασφαλίζουμε στους πελάτες μας. Και πρέπει αυτό να γίνει διατηρώντας ταυτόχρονα μια υψηλή αισθητική".
Πολυτέλεια και βιωσιμότητα κάποτε θεωρούνταν αντίθετες έννοιες. Σήμερα, χάρη στο τολμηρό όραμα της Hearst, έχουν γίνει αλληλένδετες. Στις αρχές Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε ότι η Hearst θα είναι η νέα creative director του οίκου Chloé, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί τον ρόλο της στον δικό της οίκο. "Πάντα θαύμαζα τη ζωντάνια της δημιουργικής της ενέργειας" δήλωσε ο CEO του οίκου, Riccardo Bellini. "Το δυνατό της όραμα για μια οικολογικά συνειδητοποιημένη μόδα αντιπροσωπεύει απόλυτα τις αξίες και τη δέσμευση των γυναικών της Chloé σήμερα. Είμαστε πεπεισμένοι ότι όλοι μοιραζόμαστε την ευθύνη για ενεργό συμμετοχή στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος". "Νομίζω ότι όλοι θέλουμε να το πετύχουμε" προσθέτει η Hearst. "Σε αυτό πρέπει να είμαστε ενωμένοι".
Η πρωτοπόρος της τεχνολογίας Μάρθα Λέιν Φοξ
Από τη Charlotte Brook
Η Μάρθα Λέιν Φοξ εμφανίζεται στο Zoom πολύ κομψά ντυμένη και με τα oversized γυαλιά της, που είναι ο τέλειος συμβολισμός για την περίπτωσή της, καθώς έχει χτίσει την καριέρα της στην ικανότητά της να βλέπει πιο μακριά και πιο περιφερειακά από πολλούς άλλους γύρω της. Στα τέλη του ’90 συνίδρυσε τον εξαιρετικά επιτυχημένο τουριστικό ιστότοπο lastminute.com και έγινε η αγαπημένη των μίντια. Η προσπάθεια και οι κόποι της ανταμείφθηκαν το 2005, όταν η πώληση της επιχείρησής της της απέφερε 13 εκατ. λίρες. Ώστόσο η πορεία της δεν έμελλε να είναι ανέφελη.
Το 2006 παρ’ ολίγον να χάσει τη ζωή της σε ένα αυτοκινητικό ατύχημα στο Μαρόκο, που είχε ως αποτέλεσμα μέχρι σήμερα να περπατά με μπαστούνι και να υποφέρει από χρόνιους πόνους. Όμως στη συζήτησή μας προτιμά να υπενθυμίζει πόσο τυχερή έχει σταθεί – τα προνομιακά παιδικά της χρόνια, την καριέρα της, την επιβίωσή της από το ατύχημα. Μόλις συνήλθε από την περιπέτειά της, η Λέιν Φοξ σε συνεργασία με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανέλαβε μια σειρά από projects σε τομείς όπως η τεχνολογία, τα μέσα ενημέρωσης, η εκπαίδευση, οι τέχνες, η φιλανθρωπία και η πολιτική. Η διαδικτυακή διασύνδεση της Βρετανίας παραμένει το πάθος της, ειδικά στις συνθήκες της πανδημίας. "Γνωρίζουμε ότι το 90% των θέσεων εργασίας προβάλλονται μόνο διαδικτυακά και όμως ένα εκατομμύριο άνεργοι δεν έχουν πρόσβαση στο Ίντερνετ. Για να μη μιλήσω για τα παιδιά, που ήταν αναγκασμένα να παρακολουθούν τα μαθήματα μέσω Διαδικτύου χωρίς να έχουν όλα υπολογιστή" αναφέρει.
Η έδρα της στη Βουλή των Λόρδων την τοποθετεί σε προνομιακή θέση σε σχέση με τις αλλαγές που θέλει να προωθήσει. Πρόσφατα έγινε πρόεδρος της νέας Επιτροπής της Βουλής για την Πανδημία και αποστολή της είναι η ανάλυση των μακροπρόθεσμων συνεπειών της COVID-19 στην οικονομία και την κοινωνία της Βρετανίας. Στόχος της επιτροπής είναι όχι μόνο να αποφευχθούν τα χειρότερα, αλλά και να δημιουργηθούν νέες δυνατότητες επανάκαμψης για τη χώρα. "Θέλουμε να πούμε στην κυβέρνηση "Αυτό το έχετε σκεφτεί;” ή "Αυτή την πιθανότητα την έχετε υπολογίσει;”" εξηγεί. "Είναι ό,τι πιο απαιτητικό και συναρπαστικό έχω κάνει από τότε που έγινα βουλευτής".
Λόγω της μεγάλης εμπειρίας της στον τομέα της τεχνολογίας αλλά και της πολιτικής της θέσης, η Λέιν Φοξ είναι ταυτόχρονα και μέσα αλλά και έξω από τα πράγματα και ίσως αυτή της η ιδιότητα, σε συνδυασμό με την τάση της να κάνει ένα βήμα πίσω και να παρατηρεί, την έχει οδηγήσει να ασχολείται με τόσο διαφορετικά πράγματα. Εκτός από μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Twitter και της Chanel, είναι πρύτανης του Ανοιχτού Πανεπιστημίου της Αγγλίας, ενώ παράλληλα προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των γυναικών μέσω διαφόρων ΜΚΟ. "Ίσως μοιάζουν διαφορετικοί ρόλοι, αυτό όμως λειτουργεί θετικά. Νομίζω και ελπίζω πως καθένας με κάνει καλύτερη στους υπόλοιπους". Αυτή τη στιγμή οι προσπάθειές της επικεντρώνονται στην καμπάνια ενάντια στην κλιματική αλλαγή –είναι πρόεδρος της Επιτροπής Βιωσιμότητας στον οίκο Chanel–, καθώς και στο ζήτημα της ισότητας των φύλων. "Θέλω να εστιάζω στην ενσωμάτωση κάθε αποκλεισμένου, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού ή εθνικού υπόβαθρου, ειδικά αυτών που διαφέρουν από το δικό μου. Σε αυτό θα ήθελα να επικεντρώσω όλες μου τις δυνάμεις τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια". Φέρνοντας έναν αέρα ανανέωσης στον χώρο των επιχειρήσεων και της πολιτικής, η Λέιν Φοξ δε φοβάται την αμφισημία, την αμφιβολία ή τις ερωτήσεις.
"Η απλότητα μπορεί να είναι καλή, αλλά εναντιώνομαι στην υπεραπλούστευση ή στον περιορισμό των εμπειριών σε μία μόνο ερμηνεία. Ο κόσμος είναι εξαιρετικά πολύπλοκος. Το να μην έχεις βεβαιότητες, να αλλάζεις γνώμη, να βλέπεις τις πολλές όψεις και οπτικές των πραγμάτων είναι δύναμη". Είναι μια στάση που ταιριάζει απόλυτα σε μια εποχή όπου τίποτα δεν είναι μαύρο ή άσπρο. "Αυτή την εποχή είμαι αισιόδοξα ρεαλίστρια ή ρεαλιστικά αισιόδοξη" λέει σκεφτική. "Για την επόμενη δεκαετία προβλέπω καταιγίδες, αλλά ανάμεσα στα μαύρα σύννεφα ελπίζω να ζήσουμε αυτές τις μοναδικές στιγμές της λαμπερής λιακάδας και του φωτός. Τις αιφνίδιες στιγμές διαύγειας".
