Χρειάστηκε μια πανδημία για να επιτευχθεί αυτό που επιθυμούσαν για χρόνια πολλές εργαζόμενες γυναίκες. Η δυνατότητα επιλογής για εργασία από το σπίτι. Και ξαφνικά, εν μία νυκτί σχεδόν, εμφανίστηκε ο κορονοϊός και αναδείχτηκε η ευκαιρία. Τότε ήταν που η ρήση "πρόσεχε τι εύχεσαι" βρήκε το αληθινό νόημά της.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εταιρείας έρευνας αγοράς YouGov, περισσότεροι από τους μισούς εργαζομένους αποζητούν τις "πραγματικές" συζητήσεις στον χώρο εργασίας και το 49% ανυπομονεί να ξαναδεί τους συναδέλφους του. Από την άλλη, οι εταιρείες συνειδητοποίησαν ότι η δουλειά τους μπορεί να γίνει εξίσου αποτελεσματικά και εξ αποστάσεως. Μάλιστα τον Μάιο το Twitter ανακοίνωσε στους εργαζομένους του ότι θα μπορούσαν πια να επιλέξουν να εργάζονται από το σπίτι τους για πάντα. Είναι αυτό, λοιπόν, το τέλος της ζωής στο γραφείο;
Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν ισχύει για την Τίνα Μπουλουγούρα, head of customer journey and business development στην Hellas Direct. Αν και επισημαίνει ότι στην πανδημία αναδείχθηκαν οι θετικές πλευρές του remote working και υπήρξε η συνειδητοποίηση πως πρόκειται για ένα απολύτως βιώσιμο μοντέλο, εντούτοις δηλώνει πως σε προσωπικό επίπεδο της λείπουν πολύ οι συνάδελφοί της και ανυπομονεί να τους ξανασυναντήσει. "Η έλλειψη φυσικής επαφής και αυθόρμητων συζητήσεων και η πιο αργή ενσωμάτωση νέων μελών στις ομάδες μπορεί να επηρεάσουν τις συναδελφικές σχέσεις και την εταιρική κουλτούρα, ειδικά σε εταιρείες που δίνουν έμφαση στη δημιουργικότητα και την επίλυση προβλημάτων. Το μέλλον στο γραφείο δε θα είναι το ίδιο, αλλά ελπίζουμε ότι θα συνδυάζει την απομακρυσμένη εργασία με την εργασία στον φυσικό χώρο" αναφέρει.
Η Μάρεα Λαουτάρη, life and business strategist, από την άλλη, αναλύει το θέμα από μια διαφορετική οπτική ρίχνοντας φως στη σύνδεση της απομόνωσης με την πτώση του ανοσοποιητικού μας και κατά συνέπεια τη μείωση της αποδοτικότητας. "Οι άνθρωποι είμαστε βιολογικά φτιαγμένοι για σύνδεση με τους άλλους. Ακόμα και μια ζεστή χειραψία, η διά ζώσης επαφή, ένα χαμόγελο κάνει το σώμα μας να παράγει την ορμόνη ωκυτοκίνη, η οποία με τη σειρά της προάγει τη σύνδεση και τη συναδελφικότητα, οδηγώντας μας σε πράξεις γενναιοδωρίας, ευγένειας και προσφοράς, τονώνει το ανοσοποιητικό μας και ενδυναμώνει την ψυχολογία μας. Η σύνδεση με τους άλλους κρατάει το σώμα και το πνεύμα μας υγιή και σε ισορροπία, ενώ η συνήθεια δημιουργεί ασφάλεια, μια βασική ανθρώπινη ανάγκη για επιβίωση". Η ίδια είναι πεπεισμένη ότι η τηλεργασία ήρθε για να μείνει και πως σίγουρα έχει σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα για τις επιχειρήσεις, όμως αυτό που κάνει μια εταιρεία να υπάρχει και να εξελίσσεται θα είναι πάντα οι άνθρωποι που την απαρτίζουν.
Η Τίνα Τορίμπαμπα, communications manager του ξενοδοχείου "Hilton" Αθηνών, συμφωνεί. "Αυτό που μου έχει λείψει από τη ζωή στο γραφείο είναι οι άνθρωποι. Η συναναστροφή με συναδέλφους και πελάτες, οι μη προγραμματισμένες συναντήσεις, η απλή "καλημέρα” δίνουν μια ενέργεια που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τίποτα άλλο". Η επιχειρηματίας στο χώρο της τεχνολογίας και συγγραφέας Μάργκαρετ Χέφερναν έχει εργαστεί και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και είναι ειδική διεθνώς στις πρακτικές παραγωγικής εργασίας και δημιουργικότητας. Ως συγγραφέας έχει περάσει άπειρες ώρες στο σπίτι μπροστά σε μια οθόνη, τονίζει όμως ότι αυτό δεν είναι το ίδιο με την επιβεβλημένη απομόνωση. "Περισσότερο μου λείπουν τα εποικοδομητικά σχόλια των άλλων. Στις επισκέψεις μου σε διάφορες εταιρείες, μιλώντας διά ζώσης με τους ανθρώπους, μαθαίνω πράγματα που δε θα τα μάθαινα σε ένα τηλεφώνημα. Τώρα κάθομαι στο σπίτι όλη μέρα κάνοντας webinars, podcasts και στέλνοντας email και σιγά σιγά αρχίζω να αισθάνομαι ότι δουλεύω σε αλυσίδα παραγωγής. Μονότονα το ένα ακολουθεί το άλλο".
Ακριβώς γι’ αυτή την άψυχη αλυσίδα παραγωγής μιλά και η Χριστίνα Φατούρου, γενική διευθύντρια της V+O Communication. "Δεν πιστεύω πως μετά το τέλος της πανδημίας θα έρθει το τέλος του γραφείου. Θα δούμε σίγουρα κάποια πιο ευέλικτα μοντέλα συνεργασίας με εργαζομένους που θα μπορούν να δουλεύουν και από το σπίτι, αλλά αυτό δε θα είναι καθολικό. Έχοντας εργαστεί τους τελευταίους 10 μήνες εντός και εκτός σπιτιού, κρατώ τη λειτουργικότητα και την ευελιξία της τηλεργασίας, καθώς και την υψηλή απόδοση που μπορούν να έχουν οι ομάδες δουλεύοντας από απόσταση, καταλήγω όμως στο συμπέρασμα ότι η εργασία εξ αποστάσεως δεν είναι τελικά μια εύκολη υπόθεση. Το να διατηρούνται οι ομάδες κινητοποιημένες και προσηλωμένες σε στόχους, με καλή ψυχολογία και υψηλή αποτελεσματικότητα όταν δουλεύουν από απόσταση, δεν είναι ούτε αυτονόητο ούτε απλό. Είναι μια δύσκολη εξίσωση".
Και, ναι, η πανδημία βοήθησε ώστε οι μάνατζερ και οι εργοδότες να συνειδητοποιήσουν πως εργασιακή ευελιξία δε σημαίνει αμέλεια καθηκόντων ή μη αποτελεσματικότητα και, ναι, ήταν καιρός τα διευθυντικά στελέχη να δείξουν εμπιστοσύνη σε αυτό το υβριδικό μοντέλο. Σίγουρα, όμως, ο χώρος του γραφείου δημιουργεί αίσθηση ισορροπίας και εξασφαλίζει μια ρουτίνα που οι άνθρωποι έχουν ανάγκη για να νιώθουν πνευματικά υγιείς.