Δεν αντέχουμε άλλο.
Αυτό είναι το συναίσθημα που προκύπτει μετά από μια συζήτηση με την ιδρύτρια του Harlem Fashion Row, Brandice Daniel, την στιλίστρια και brand consultant Amanda Murray και τη στιλίστρια και editor Mecca James-Williams. Το θέμα είχε να κάνει με το πώς οι μαύροι που δουλεύουν στη βιομηχανία της μόδας νιώθουν γενικότερα και μετά από τα πρόσφατα γεγονότα, τις δολοφονίες των Ahmaid Arbery, George Floyd και Beronna Taylor. Αυτός ο ρατσισμός βέβαια και η καταπίεση υπάρχουν και τρέφονται εδώ και πολλά χρόνια στις ΗΠΑ.
Η βιομηχανία της μόδας δεν καλωσορίζει στην πραγματικότητα τα μαύρα ταλέντα, ούτε και παρέχει σε όσους τα καταφέρνουν ίσες ευκαιρίες. Οι άνθρωποι έχουν κουραστεί από τις διακρίσεις και τις ανισότητες που υπάρχουν στον κόσμο της μόδας, έχουν κουραστεί από την πλήρη απουσία των μαύρων από σημαντικούς ρόλους, έχουν κουραστεί από το να χρησιμοποιούνται, έχουν κουραστεί από το ότι τους υποτιμούν.
Η απογοήτευση ενισχύεται από το ότι τα brands και οι σημαντικές εκδόσεις αποκλείουν και περιθωριοποιούν τους μαύρους αλλά μοιράζονται μηνύματα αλληλεγγύης με το κίνημα Black Lives Matter. "Πού ήταν αυτή η αλληλεγγύη όταν ψάχναμε δουλειά; Όταν ζητούσαμε προαγωγές; Όταν επισημαίναμε την έλλειψη διαφορετικότητας στη βιομηχανία;" αναρωτιούνται. Αυτά τα μηνύματα δεν σημαίνουν τίποτα αν δεν συνοδεύονται από πράξεις.
H Leah Faye Cooper μίλησε με τις Daniel, Murray και James Williams και μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους στη βιομηχανία της μόδας καθώς και τις αλλαγές που θα ήθελαν να δουν.
Ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολη περίοδος για όλους, οπότε θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που βρήκατε χρόνο να μιλήσουμε. Για να ξεκινήσουμε θα ήθελα να μου πείτε τι σας έκανε να ξεκινήσετε μια καριέρα στη μόδα.
Amanda Murray: Γεννήθηκα στην Καραϊβική και δεν μπορώ να πω ότι ήταν μια κοινωνία που είχε τη μόδα στο επίκεντρο. Μεγαλώνοντας ήταν ξεκάθαρο το ότι ήθελα να ασχοληθώ με τη μόδα και την έβλεπα σαν μέσο για να εκφραστώ. Στην Καραϊβική η μόδα είναι πλήρως εναρμονισμένη με τη ζωή, απλή δηλαδή. Δεν έχει να κάνει με brand names και πολυτελή αντικείμενα. Εγώ έβλεπα τα χρώματα, τα σχέδια... με καλούσαν. Δεν το διάλεξα, με διάλεξε.
Ποια είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίσατε μπαίνοντας στη βιομηχανία; Για μένα ήταν το ότι δεν είχα διασυνδέσεις. Παρόλο που είχα σπουδαία μόρφωση, ταλέντο και φιλοδοξίες, το να βρω δουλειά στις εκδόσεις ήταν πολύ δύσκολο. Και όσο μεγαλύτερη έρευνα έκανα, τόσο περισσότερο έβλεπα τις δυσκολίες.
Brandice Daniel: Ξεκίνησα την καριέρα μου στις διανομές, αλλά δεν υπήρχε έγχρωμος σε θέση ευθύνης στην εταιρεία. Το να μεταπηδήσω από τις διανοπές στο buying σήμαινε ότι πρέπει να κάνω δύο δουλειές –για τη μία δεν πληρωνόμουν- γιατί ήξερα ότι πρέπει να ωριμάσω και δεν έβλεπα κάποιο ξεκάθαρο μονοπάτι. Αρχικά βοηθούσα τον buyer και έκανα την κανονική μου δουλειά και μετά έμενα μέχρι αργά για να κερδίσω την ευκαιρία να δουλέψω σ’ αυτό που μου άρεσε. Πρέπει πάντα να κάνουμε τη διπλάσια προσπάθεια, αυτή είναι η κανονικότητα και είναι εξουθενωτική.
Mecca James-Williams: Δεν έχεις πρόσβαση και όταν δε έχεις πρόσβαση αποκλείεσαι. Η φωνή σου σωπαίνει. Οπότε ναι, έγινα senior styling editor και deputy styling editor, αλλά όταν πήρα αυτούς τους ρόλους και προσπάθησα να χρησιμοποίησω τη φωνή μου, με απέκλεισαν. Μετά έπρεπε να εξηγήσω γιατί κάτι ήταν λάθος, και αντί να με καταλάβουν δημιουργούσαν θέματα και χρησιμοποιούσαν αυτό το στερεότυπο ότι μια μαύρη γυναίκα είναι έτσι.
AF: Για μένα το ζήτημα ήταν η εκπροσώπηση. Όταν ξεκίνησα να διαβάζω περιοδικά και να δω ποιοι ήταν oι μαύροι editors το μοναδικό πρόσωπο που ήξερα ήταν ο André Leon Talley. Και δεν ήταν ποτέ μαύρες γυναίκες. Το να μη βλέπω λοιπόν αρκετό χώρο ήταν το μεγαλύτερό μου εμπόδιο. Γιατί ψυχολογικά ένιωθα ότι η μόδα δεν θα ήταν ένα ασφαλές μέρος για μένα, εφόσον δεν έβλεπα μέσα σ’ αυτό ανθρώπους σαν εμένα.
Το κίνημα Black Lives Matter ξεκίνησε το 2013. Θυμάστε να κάνετε συζητήσεις με συνεργάτες σας στη μόδα εκείνη την περίοδο; Εγώ θυμάμαι ότι όλοι οι λευκοί μου συνάδελφοι ένιωθαν άβολα και δεν ήξεραν τι να πουν, οπότε δεν έλεγαν τίποτα.
BD: Μιλούσα για το θέμα αυτό από τότε που ξεκίνησα το HFR το 2007, οπότε αυτή ήταν μια συζήτηση που είχα κάνει και που κανεις δεν ένιωθε άνετα, είτε λευκός είτε μαύρος. Για τους μαύρους, γιατί είμαστε με έναν τρόπο μαθημένοι να μένουμε σιωπηλοί και να κρατάμε κάτω το κεφάλι και να προσπαθούμε για να προχωρήσουμε. Και μετά, είχα λευκούς που μου έλεγαν "Blandice δεν συζητάω για το θέμα της φυλής". Το 2013, το κίνημα Black Lives Matter στη μόδα δεν έκανε "θόρυβο". Είναι η πρώτη φορά που έχω συνεργάτες που πραγματικά το συζητούν.
MJW: Στην αρχή ο κόσμος είδε το κίνημα σαν μια πολιτική δήλωση, όχι σαν μια που είχε να κάνει με την ανρθωπότητα. Οπότε στη μόδα, στα brands και στις εκδόσεις όλοι έλεγαν ότι δεν μιλούν για πολιτικά ζητήματα. Δεν έβλεπαν την αξία του.
Τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξε μια πίεση για τα brands, να βγουν και να δηλώσουν τη συμπαράσταση και την υποστήριξή τους στη μαύρη κοινότξτα και πολλοί το έκαναν με έναν πολύ έντονο τρόπο. Τους διαβάζεις και σκέφτεσαι "μου κάνεις πλάκα τώρα, ξέρουμε τι εργαζόμενους έχεις. Βλέπουμε τι μοντέλα προσλαμβάνεις και τι περιεχόμενο παράγεις. Πώς μπορείς να λες ότι ενδιαφέρεσαι για τη μαύρη κοινότητα τη στιγμή που ό,τι έχεις κάνει μέχρι στιγμής δείχνει το ακριβώς αντίθετο;"
AM: Μετά το άρθρο της Lindsay Peoples Wagner στο The Cut, για το τι σημαίνει να είσαι μαύρος στη βιομηχανία της μόδας, σκέφτηκα πως ΟΚ τα πράγματα θα αλλάξουν. Αργότερα όλα επέστρεψαν στα ίδια. Σ’ αυτό το σημείο δεν ξέρω αν πρέπει να έχω ελπίδες, αλλά δεν θέλω να ακούσω άλλες κενές δηλώσεις και τοποθετήσεις. Θέλω να δώ πράξεις. Το να ξεκινάς τώρα δράσεις και πρωτοβουλίες ειναι μια παραδοχή του τι συνέβαινε, παρόλο που όλοι το αρνούνταν. Ζούμε αυτόν τον ρατσισμό καθημερινά και λένε ότι είμαστε επιθετικοί. Μας κρατούν πίσω από προαγωγές, ευκαιρίες και εξέλιξη και τώρα βάζουν ένα story στο Instagram; Για μένα δεν σημαίνει τίποτα αυτό. Τι κάνεις στην πραγματικότητα για να βοηθήσεις τους μαύρους; Πώς χρησιμοποιείς την δύναμη και της πλατφόρμες σου; Γιατί η σιωπή σου μας σκοτώνει.
Νομίζω πως ο κόσμος δεν καταλαβαίνει ότι ερχόμαστε στη δουλειά κουβαλώντας κάθε μέρα όλη αυτή τη θλίψη, το άγχος και το θυμό και παρόλα αυτά είμαστε παρόντες. Συνεχίζουμε να δουλεύουμε σκληρά και να κάνουμε φανταστική δουλειά και πολύς κόσμος δεν έχει ιδέα πόσο δύσκολο είναι αυτό.
BD: Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι το ότι οι μη-μαύροι συνειδητοποίησαν ότι έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Το ξέραμε παιδιά, και το ξέρατε και εσείς. Συμβαίνει εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Επιτέλους δεν αντέχουμε άλλο.
MJW: Αν αυτά τα brands πουν ότι Black Lives Matter πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι ζωές μας μετρούν και μέσα στις δικές τους εγκαταστάσεις. Βοηθήστε, δώστε καίριες θέσεις. Αυτό πρέπει να γίνει. Ο κόσμος περιθωριοποιείται ή απολύεται εξαιτίας του ρατσισμού, τα brands πρέπει να συνεχίσουν να τον πληρώνουν. Αλλιώς δεν θα τα υποστηρίζουμε και εμείς με τη σειρά μας.
BD: Συγκρατούμε τα δάκρυά μας γιατί πραγματικά όλο αυτό είναι επίπονο. Το μόνο που έχω να προσθέσω είναι πως τα brands πρέπει να φτιάξουν μακροπρόθεσμα σχέδια. Η ανησυχία μου είναι ότι όλοι θέλουν να κάνουν γρήγορες κινήσεις και να πάρουν γρήγορες αποφάσεις και να δώσουν γρήγορες λύσεις. Ο Michael Jordan θα δώσει 100 εκατομμύρια δολάρια σε πρωτοβουλίες μαύρων στα επόμενα 10 χρόνια και για μένα αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να προσεγγίσουν όλοι τα πράγματα, να έχουν δεκαετείς δεσμεύσεις. Αν η κατάσταση ξεφουσκώσει και όλοι νιώσουν καλά τα επόμενα χρόνια, δεν εμπιστεύομαι ότι τα brands θα συνεχίσουν να έχουν την ίδια στάση. Αν λοιπόν κάποιος δεν δώσει μια λύση δεν πρέπει να του δώσουμε ούτε ευρώ.
MJW: Ακριβώς. Στηρίξτε μας αλλιώς δεν θα σας στηρίζουμε. Είναι ένα ζήτημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι μια κρίση. Πρέπει να υποστηρίξουμε τις μαύρες επιχειρήσεις, τα brands και τους δημιουργούς.
AM: Η κουλτούρα μας κινεί τον κόσμο και ο κόσμος το ξέρει. Δεν αντέχουμε άλλο, όπως είπε η Rihanna "σταματήστε πια".
Brandice, πρόσφατα ίδρυσες έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό τον ICON 360, για να στηρίξεις τους μαύρους σχεδιαστές κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Δεδομένου ότι το λανσάρισμα συνέπεσε με τις διαμαρτυρίες κατά του ρατσισμού, σκέφτηκες να ασχοληθείς και με τα νέα ζητήματα που έχουν προκύψει;
BD: Όταν ξέσπασε η πανδημία με ενέπνευσε η γρήγορη αντίδραση των σχεδιαστών. Παρόλα αυτά δεν είχαν χρήματα να εξελίξουν τις εταιρείες τους. Γι’ αυτό ξεκίνησα το ICON 360 και παρά τα όσα έχουν συμβεί, ο στόχος να στηρίξουμε τους μαύρους σχεδιαστές δεν έχει αλλάξει. Πιστεύω όμως ότι αυτές οι πρωτοβουλίες είναι πιο σημαντικές από ποτέ γιατί ο κόσμος τώρα λέει πως "αν έχω 100 δολάρια δεν θέλω να τα ξοδέψω σε ένα brand που δεν ενδιαφέρεται για μένα και δεν μιλάει για μένα. Καλύτερα να τα ξοδέψω σε έναν έγχρωμο σχεδιαστή". Έτσι θέλω να είμαι σίγουρη ότι όλοι αυτοί οι σχεδιαστές θα μπορέσουν να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους και ελπίζω ότι το κεφάλαιο αυτό θα τους βοηθήσει.
Πολλοί μαύροι έχουν μιλήσει ελεύθερα και χωρίς φίλτρο, περισσότερο από ότι στο παρελθόν, το ίδιο έχω κάνει και εγώ. Αυτό φυσικά εμπεριέχει και ένα ρίσκο, το ρίσκο να μπεις σε μια μαύρη λίστα ή να εκνευρίσεις έναν εργοδότη. Νιώθετε περίεργα όταν μιλάτε για αυτό που συμβαίνει στη βιομηχανία της μόδας; Πολλοί από εμάς θέλουμε να υψώσουμε τη φωνή μας αλλά ταυτόχρονα σκεφτόμαστε "αν είμαι πολύ έντονος, μήπως αυτό σημαίνει ότι ρισκάρω την καριέρα μου και το να χάσω τελείως τη φωνή μου";
BD: Ειλικρινά το σκέφτομαι από τότε που ξεκίνησα το HFR. Έχω συναισθήματα οργής και θλίψης αλλά παράλληλα δουλεύω με brands που προσπαθούν. Οπότε επειδή προσπαθούν και συνεργάζονται μαζί μας με τρόπο που βοηθάει τους μαύρους δημιουργούς πολλές φορές θέλω να τους πω "είναι πολύ καλό όλο αυτό, αλλά δείτε λίγο τις θέσεις ευθύνης, δεν έχετε ούτε έναν μαύρο σ’ αυτές". Οπότε κάνω πολλές παράλληλες συζητήσεις γιατί δεν μπορώ να είμαι και σιωπηλή. Δεν πρέπει να είμαι σιωπηλή. Πρέπει να έχω στρατηγική παρόλα αυτά γιατί δεν θέλω να καταστρέψω την ευκαιρία ενός σχεδιαστή. Αυτή είναι η πρόκληση για μένα.
MJW: Κάθε μαύρος έχει μια ιστορία ρατσισμού σε κάθε εταιρεία που έχει δουλέψει και η βιομηχανία της μόδας πρέπει να το ακούσει αυτό και να καταλάβει ότι είναι κάτι που έχει τις ρίζες του στο παρελθόν. Μπορούμε όμως να προχωρήσουμε μπροστά. Το μέλλον που βλέπουμε είναι διφορετικό. Έτσι αν θέλουν να είναι μέρος αυτού του μέλλοντος πρέπει να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν τους μαύρους. Θέλουν να είναι στη σωστή ή τη λάθος πλευρά της ιστορίας; Είναι τόσο απλό.
AM: Όταν τολμήσεις να μιλήσεις στη βιομηχανία της μόδας σε αποκεφαλίζουν. Και αυτό δεν εφαρμόζεται μόνο στους μαύρους. Πρέπει να αλλάξουμε όλη αυτή τη φιλοσοφία γιατί αν δεν μιλάμε πώς θα αλλάξουμε τα πράγματα;
Πώς συμβιβάζεστε με το γεγονός ότι τόσα brands και εκδόσεις δεν έχουν μαύρους στο προσωπικό τους, αλλά τώρα απευθύνονται σε μάς για να μοιραστούμε την οπτική μας. Ο Michal Arceneaux πρόσφατα έγραψε στο twitter "Μαύροι συγγραφείς: πολλοί σας πλησιάζουν αλλά μόνο όταν πονάτε και πενθείτε... Ξέρω ότι τα πράγματα είναι έτσι όπως είναι και κάνετε αυτό που πρέπει να κάνετε, όμως αλλάξτε τις αφηγήσεις αυτές στο κεφάλι τους αν μπορείτε". Δεν έχουμε βρεθεί στην κορυφή των ευκαιριών στο παρελθόν, όμως τώρα η συνεισφορά μας είναι πολύ σημαντική. Οπότε πώς συνδυάζετε την ανάγκη να στηρίξουμε τον εαυτό μας και να περιμένουμε να ακουστούν οι ιστορία μας, με τη συνειδητοποίηση του πόσο προβληματικό είναι αυτό;
MJW: Εγώ έφτασα πλέον στα όριά μου. Η βιομηχανία με χρειάζεται, δεν χρειάζομαι εγώ τη βιομηχανία. Έτσι θα ρωτάω κάθε brand που θέλει να δουλέψει μαζί μου τι έχει κάνει και τι σκοπεύει να κάνει. Και αν αυτό συνάδει με το γενικότερο καλό για την ανθρωπότητα, τότε θα δουλέψω μαζί του. Αν όχι, δεν θα δουλέψω. Σ’ αυτό το σημείο η απόφαση δεν είναι καθόλου δύσκολη και εγώ θα μείνω αμετακίνητη στις θέσεις μου.
Η μάχη για δικαιοσύνη συνεχίζεται. Ανάμεσα στους οργανισμούς που προσπαθούν ακολουθούν και κάποιοι που στηρίζουν οι Daniel Murray και James-Williams: : Color of Change, Black Lives Matter, Dream Defenders, Innocence Project, NAACP, Official George Floyd Memorial Fund, Justice for Breonna Taylor, Know Your Rights Camp, Run with Auhmaud, και Until Freedom.