Η μόδα της δεκαετίας του 2000 έχει επιστρέψει στις βιτρίνες των μπουτίκ πολυτελείας και στα social media - και όχι απλά για μια επίσκεψη. Μία προς μία, οι στυλιστικές επιρροές εμβληματικών δεκαετιών, όπως του ’60, ’70 ή ’80, έχουν αφήσει τόσο έντονο αποτύπωμα στο στυλ της τελευταίας δεκαετίας, που οι ντουλάπες μας μοιάζουν με νοσταλγικό κατάστημα vintage. Οι περισσότεροι μεγάλοι οίκοι μόδας σπεύδουν να αναβιώσουν κλασικά αξεσουάρ από τα αρχεία τους και έτσι παλιοί γνωστοί μας, όπως οι κλασικές τσάντες Nylon Re-Edition της Prada, η City του Balenciaga, η Paddington της Chloé και η Fendi Spy, παρελαύνουν ξανά τόσο στο street style όσο και στο Instagram. Το styling με vintage ή vintage-inspired κομμάτια έχει γίνει ο πυρήνας της σύγχρονης μόδας. Όμως, μέσα σε αυτή την αναζήτηση του παρελθόντος, η δημιουργία νέων, καινοτόμων σιλουετών μοιάζει να έχει μπει στο περιθώριο.
Η επιστροφή στο παρελθόν
Πού λοιπόν βρίσκεται η μόδα το 2025; Η γνωστή στυλίστρια Mary Gonsalves Kinney, που επιμελείται εμφανίσεις μερικών από τα πιο ισχυρά ονόματα της μόδας, μοιράζεται τις σκέψεις της: "Πολλές πρόσφατες συλλογές δεν έχουν αυθεντική ταυτότητα και βασίζονται απλώς σε αναφορές στο παρελθόν. Νιώθω ότι τα 2020s δεν έχουν τόσο ξεκάθαρη ταυτότητα, γιατί εμείς οι ίδιοι είμαστε κάπως χαμένοι πολιτισμικά. Βιώσαμε την καταστροφή του 2020, όπου προσπαθήσαμε να επανεφεύρουμε τους εαυτούς μας σε μια εποχή που δεν ξέραμε την επόμενη μέρα. Νομίζω πως τώρα απλά χαιρόμαστε που βλέπουμε τον κόσμο να βγαίνει έξω και να ασχολείται ξανά με τη μόδα". Υπάρχουν όμως και διαφορετικές απόψεις: ο Understitch (που διατηρεί το γνωστό κανάλι ιστορίας μόδας στο YouTube), υποστηρίζει με σιγουριά ότι τα 2020s έχουν πράγματι το δικό τους ιδιαίτερο στιλ: "Αρκεί να τα συγκρίνεις με τα 2010s, και είναι αρκετά εμφανές", μου ανέφερε γεμάτος σιγουριά.
Διαβάστε Επίσης
Ίσως λοιπόν η ουσία της σύγχρονης μόδας έγκειται κυρίως στο restyling - δηλαδή στο styling των ήδη υπαρχόντων με καινούργιο τρόπο - παρά στην καινοτομία νέων γραμμών; "Στη δουλειά μου, τα πάντα είναι γύρω από το πάντρεμα του καινούργιου με το παλιό. Το vintage είναι βασικό κομμάτι του styling, αλλά ο συνδυασμός των δύο είναι αυτό που διατηρεί τα looks μοντέρνα και ενδιαφέροντα. Η μόδα εξελίσσεται και πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε αυτό - με ενθουσιάζει το πώς ερμηνεύουμε εκ νέου αυτά τα κομμάτια στη ζωή μας, μέσω του styling. Εκεί βρίσκεται και η πραγματική δημιουργικότητα", ανέφερε η Kinney.
Η νοσταλγία δεν είναι κάτι καινούριο για τη μόδα, αλλά η πρόσφατη αύξηση της δημοτικότητάς της εξηγείται κυρίως λόγω του διαδικτύου, αλλά και από ορισμένους οικονομικούς και συναισθηματικούς παράγοντες. Καθ’ όλη την ιστορία, η μόδα αντλούσε έμπνευση από προηγούμενες δεκαετίες: η Biba τη δεκαετία του ’60 αναβίωσε το art deco των ’20s, τα φορέματα Laura Ashley των ’70s αντέγραψαν τη ρομαντικότητα των ’30s, ενώ τα bold ’80s πήραν έμπνευση από τις αυστηρές γραμμές των ’40s. "Η μόδα είναι κυκλική και επιστρέφει κάθε 40 χρόνια, αν όχι νωρίτερα. Το ευρύ κοινό μπορεί να μην το γνώριζε, αλλά οι σχεδιαστές ανέκαθεν μελετούσαν παλιές αναφορές. Για παράδειγμα, ο Karl Lagerfeld τη δεκαετία του ’90 επανέφερε έντονα στοιχεία του Franco Moschino από τα ’80s στις συλλογές του για Chloé και Chanel" εξηγεί ο Understitch και συνεχίζει, "Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τη νοσταλγική φύση των ανθρώπων, αλλά και από τον πενταετή κύκλο της οικονομίας, όπου και τα ρούχα μας αντανακλούν την αισιοδοξία ή απαισιοδοξία που έχουμε συλλογικά". Η Kinney συμφωνεί: "Βλέπουμε πολλές αναφορές σε προηγούμενες εποχές και νομίζω ότι αυτό συμβαίνει επειδή αυτά τα looks μας κάνουν να νιώθουμε κάτι. Είναι νοσταλγικά, κάτι που ο κόσμος χρειαζόταν, ειδικά μετά την εποχή Τραμπ και την πανδημία".
To vintage στην εποχή του Ίντερνετ
Φυσικά, τίποτα δεν εξηγεί τη μανία μας για το vintage περισσότερο από τις ριζικές αλλαγές που έφερε το διαδίκτυο στον τρόπο που βλέπουμε και καταναλώνουμε τη μόδα. Σχετικά πρόσφατα, η αγορά μεταχειρισμένων ρούχων θεωρούνταν ταμπού από τις κυρίες της υψηλής κοινωνίας. Ωστόσο, οι εφαρμογές στα smartphones όπως αυτές του Vestiaire Collective ή του eBay έχουν πλέον καταστήσει αυτές τις αγορές trendy και πιο εύκολες από ποτέ. Επιπλέον, το περιεχόμενο του TikTok και άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει επιταχύνει μαζικά τον κύκλο νοσταλγίας και των τάσεων. Ο Understitch συμφωνεί: "Πιστεύω ότι γνωρίζουμε περισσότερα για το vintage λόγω του διαδικτύου. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε πολύ περισσότερες ιστορικές επιρροές της μόδας, επειδή οι γνώσεις μοιράζονται από τους ιστορικούς online και είναι διαθέσιμες σε όλους".
Επιπλέον, η εταιρικοποίηση της μόδας έχει οδηγήσει τους σχεδιαστές να δίνουν προτεραιότητα σε κομμάτια που θα γίνουν εμπορικές επιτυχίες, μειώνοντας σημαντικά το κίνητρό τους να πειραματιστούν με ριψοκίνδυνες, καινοτόμες σιλουέτες. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που τα vintage κομμάτια μοιάζουν τόσο ξεχωριστά, ειδικά όταν πρόκειται για κάτι σπάνιο. Όπως λέει η Kinney: "Συνεργάζομαι συχνά με πλούσιους πελάτες και celebrities που έλκονται από το μοναδικό και το δυσεύρετο - για αυτό το vintage παίζει και τόσο τεράστιο ρόλο. Πολλοί θεωρούν ότι αυτά τα κομμάτια έχουν κάτι το αυθεντικό, κάτι που δεν βρίσκεις εύκολα στις μοντέρνες ready-to-wear συλλογές που ακολουθούν απλώς τα trends".
Η ανάγκη για νέα σιλουέτα
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η δημιουργία νέων γραμμών δεν είναι σημαντική - το αντίθετο. Ιστορικά, οι καινοτόμες σιλουέτες μόδας, όπως η μίνι φούστα της δεκαετίας του ’60, καταλήγουν να γίνονται πολιτισμικοί δείκτες που διακρίνουν μια εποχή από μια άλλη. Ο Understitch σημειώνει: "Κατά τη γνώμη μου, η τελευταία αληθινά νέα σιλουέτα που είδαμε ήταν τα χαρακτηριστικά παντελόνια Bumster του Alexander McQueen. Είμαστε απεγνωσμένα έτοιμοι για κάτι νέο, αλλά με τον τρόπο που η μόδα είναι πλέον εμπορευματοποιημένη, δεν ξέρω αν θα ήταν δυνατό να υπάρξει άλλος δημιουργός όπως ο McQueen. Μπόρεσε να δημιουργήσει τα παντελόνια Bumster επειδή δεν ανησυχούσε για την εμπορική τους επιτυχία. Με το κόστος ζωής σήμερα, λίγοι νέοι σχεδιαστές θα μπορούσαν να κάνουν κάτι ανάλογο". Ακόμα κι όταν υπάρχουν καινοτόμες προσπάθειες - όπως τα fashion-tech brands που δημιουργούν κορμάκια με digital overlays - η αποδοχή από το κοινό είναι αργή. Πολλές φορές, η αγορά δεν είναι έτοιμη για νέες ιδέες, ειδικά σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας.
Μπορεί να υπάρξει ξανά κάτι νέο;
Πότε λοιπόν μπορούμε να περιμένουμε να εμφανιστεί η επόμενη πραγματικά νέα σιλουέτα; Σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι δημιουργοί μπορεί να είχαν ως κίνητρο την επανάσταση κατά των ορίων της μόδας, σήμερα χρειάζονται οικονομική σταθερότητα ώστε να δημιουργήσουν χωρίς να φιλτράρουν τη δουλειά τους μέσα από έναν εμπορικό φακό. "Ίσως η επόμενη μεγάλη καινοτομία να έρθει από κάποιον ευκατάστατο νέο δημιουργό, που δεν αγχώνεται για τα χρήματα ή για το κατά πόσο θα πουλήσει - όπως ο Harris Reed", λέει ο Understitch. Η Kinney, ωστόσο, προβλέπει ότι οι αλλαγές θα έρθουν από τους ιστορικούς οίκους μόδας: "Βλέπουμε ήδη μετακινήσεις στις δημιουργικές θέσεις των μεγάλων εταιρειών. Ο Karl και η ομάδα του δεν είναι πλέον στην Chanel, ενώ η Donatella αποχώρησε από το τιμόνι του Versace. Αυτές είναι τεράστιες αλλαγές στον κόσμο της μόδας. Κάτι νέο έρχεται σίγουρα".
Τελικά, η τρέχουσα νοσταλγική στιγμή της μόδας μπορεί απλά να αντικατοπτρίζει ακριβώς όσα βιώσαμε πρόσφατα. Ίσως η υιοθέτηση και το restyling του vintage να είναι αυτό που θα καθορίσει αυτή τη δεκαετία - και αυτό είναι ενδιαφέρον από μόνο του. Ή ίσως απλώς χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να αφομοιώσουμε τον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο γύρω μας. Όπως σημειώνει ο Understitch, "Τα τελευταία 100 χρόνια μας έχουν φέρει τόσες πολλές επαναστατικές σιλουέτες, μπορεί απλώς να χρειάζεται χρόνος για να αναπτυχθούν νέες ιδέες. Η μόδα κινείται τόσο γρήγορα που μια νέα σιλουέτα μπορεί να υιοθετηθεί - και να ξεχαστεί - πριν καν υπάρξει". Και παρότι αυτό μπορεί να ισχύει, η βιομηχανία πρέπει να δώσει περισσότερη προτεραιότητα στην καινοτομία, γιατί η μόδα αποτελεί οπτική έκφραση μιας εποχής και του πολιτισμού μας. Κάτι πραγματικά νέο θα μας επιτρέψει να θυμόμαστε τη δική μας εποχή όχι απλά ως μια ρομαντική επανάληψη του παρελθόντος - αλλά ως ένα τολμηρό άλμα προς το μέλλον.
