Το άρωμα της βανίλιας είναι απόλυτα συνυφασμένο με τη θαλπωρή και τη γαλήνη. Η ευωδιά της είναι άμεσα αναγνωρίσιμη και καθολικά απολαυστική και σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο η χρήση της στα περισσότερα λαχταριστά γλυκά. Σε πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνεται ότι το άρωμα της βανίλιας είναι το πιο ευχάριστο για τους ανθρώπους κάθε κουλτούρας και αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει ένας ιδιαίτερος δεσμός με τη βανίλια από τα βρεφικά μας κιόλας χρόνια. Η γεύση της μεταφέρεται από τη διατροφή της θηλάζουσας μητέρας στο μητρικό γάλα και τα βρέφη θηλάζουν για μεγαλύτερο διάστημα, καταναλώνοντας περισσότερο γάλα από μια μητέρα που μόλις είχε απολαύσει τροφές με γεύση βανίλιας. Λόγω των θετικών αυτών συσχετισμών με την τροφή, τη μητρική στοργή και τις παιδικές αναμνήσεις, η βανίλια έχει αξιοθαύμαστη ηρεμιστική και θετική επίδραση.
Πιο στοχευμένες μελέτες έχουν δείξει μειωμένα επίπεδα στρες τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα όταν εκτίθενται στο άρωμα της βανίλιας, καθώς και καταπραϋντικές επιδράσεις σε νεογέννητα που βιώνουν αίσθημα εγκατάλειψης. Αυτές οι επιδράσεις αποδίδονται κυρίως στη βανιλίνη, το κύριο χημικό συστατικό της βανίλιας. Η βανιλίνη αλληλεπιδρά με τους αδρενεργικούς νευρώνες και τους υποδοχείς οπιοειδών που εμπλέκονται στην εμπειρία του πόνου, γεγονός που υποστηρίζει τη δημοφιλή αντίληψη ότι η βανίλια έχει ηρεμιστική επίδραση. Ταυτόχρονα όμως, η πλούσια βελούδινη γλυκύτητα της βανίλιας προσδίδει αίσθηση πολυτέλειας και αισθησιασμό.
Το στοίχημα των αρωματοποιών να αποδεσμεύσουν τη βανίλια από την άμεση συσχέτιση με τα γλυκίσματα ήταν εξαιρετικά δύσκολο και το πρώτο άρωμα που διέκοψε αυτό τον δεσμό ήταν το "Shalimar" του Guerlain το 1925, που δημιούργησε ο Jacques Guerlain. Από τότε μέχρι και σήμερα οι μεγαλύτεροι οίκοι δεν παραλείπουν σχεδόν ποτέ τη βανίλια από τις νέες αρωματικές δημιουργίες τους, οι οποίες κερδίζουν τις προτιμήσεις για τον ζεστό και αισθησιακό τους χαρακτήρα, ενώ οι κύριες ποικιλίες που χρησιμοποιούν είναι η βανίλια planifolia από τη Μαδαγασκάρη και κάποιες ποικιλίες από την Ταϊτή και το Μεξικό.
Τα πιο σύγχρονα αρώματα, όπως το "Idôle Now" της Lancôme, διαθέτουν νότες βανίλιας που έχουν αναπαραχθεί μέσω της βιοτεχνολογίας, ώστε να περιορίζεται η υπερβολική συγκομιδή, επιτυγχάνοντας ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τον πλανήτη αλλά και μέγιστη απόλαυση των αρωμάτων με πληθωρικές νότες βανίλιας.