Σε αυτή την πρωτόγνωρη για όλους κατάσταση, προκύπτουν συνεχώς νέα θέματα διαχείρισης. Για κάποιους η κοινωνική απομόνωση εντείνει το αίσθημα της μοναξιάς, ενώ σε πολλές οικογένειες προκαλεί περισσότερες εντάσεις. Ο "εγκλεισμός" στο σπίτι φέρνει στην επιφάνεια φοβίες, άγχος, στρες, νεύρα που ο καθένας από εμάς καλείται να αντιμετωπίσει. Η Σμαραγδή Χρηστάκη, Ψυχολόγος- Γνωσιακή Ψυχοθεραπεύτρια, εξωτερική συνεργάτης Αιγινητείου Νοσοκομείου και Σύμβουλος Περιφερειάρχη Αττικής, απαντά στα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν εν μέσω της πανδημίας και μοιράζεται συμβουλές για την προάσπιση της ψυχικής υγείας.
Διαχείριση εντάσεων με τα υπόλοιπα μέλη του σπιτιού
Η συνύπαρξη πολλών ατόμων στον ίδιο χώρο για μεγάλο χρονικό διάστημα σίγουρα προκαλεί τριβές. Το σημαντικότερο όλων είναι να δημιουργηθεί ένας "κορμός" ημέρας. Αυτό ισχύει για τις τριβές, την ψυχική υγεία όλων των μελών της οικογένειας, μικρών και μεγάλων, και τη διατήρηση όσων νοσούν ψυχικά σε ισορροπημένα επίπεδα. Τί εννοώ κορμός ημέρας: το ημερήσιο πρόγραμμα, τη ρουτίνα. Για παράδειγμα, οργανώστε τα γεύματα της ημέρας και προγραμματίστε το μενού όλοι μαζί. Πρωινό-μεσημεριανό-βραδινό, δίνουν ένα "ρυθμό" στις ώρες που έχετε κάτι να κάνετε. Βάλτε στο ενδιάμεσο δραστηριότητες που αρμόζουν σε κάθε μέλος της οικογένειας. Παιχνίδι και εκμάθηση για τα μικρότερα παιδιά, διάβασμα και επικοινωνία με φίλους για τα μεγαλύτερα, γυμναστική, περπάτημα, δουλειές και διάβασμα για τους ενήλικες. Κάθε ημέρα πρέπει να έχει ένα πρόγραμμα και ποικιλία.
Όταν χρειάζεστε χώρο από τον σύντροφό σας
Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, σίγουρα θα υπάρχουν δραστηριότητες και ενδιαφέροντα που θα διαφέρουν από του συντρόφου σας. Εφόσον έχετε τις υποχρεώσεις σας μέσα στην ημέρα, όπως εργασία από το σπίτι ή δουλειές του σπιτιού, θα έχετε και κάποιο χρόνο μέσα στην ημέρα που δε θα είναι δυνατό να είστε μαζί. Ακόμα και εκτός υποχρεώσεων όμως, στην περίπτωση που θέλετε να χαλαρώσετε με διαφορετικό τρόπο, για παράδειγμα ο ένας με έναν περίπατο και ο άλλος παρακολουθώντας μια σειρά, το σημαντικό είναι να καλλιεργήσετε μεταξύ σας ηρεμία και ασφάλεια, ώστε να έχετε τον προσωπικό σας χρόνο ακόμα και στον ίδιο χώρο με το σύντροφό σας. Να είστε ευθείς και ήρεμοι, εξηγώντας πάντα με αγάπη και κατανόηση, τη διάθεση σας να κάνετε κάτι που το έχετε ανάγκη εκείνη τη στιγμή, χωρίς να σημαίνει ότι τον/την απομακρύνετε γενικότερα. Η σύμπνοια και η κατανόηση βοηθούν ιδιαίτερα στις δύσκολες στιγμές.
Παιδιά και κορωνοϊός: Ποια η θέση του γονέα
Τα παιδιά όλων των ηλικιών αντιλαμβάνονται την αλλαγή. Τα πολύ μικρά παιδιά 18 μηνών- 3 ετών, δεν είναι δυνατό να καταλάβουν τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή, οπότε μόνο υποστηρικτικά μπορεί να δράσει ο γονέας. Δηλαδή, πρωτίστως φροντίζουμε τον εαυτό μας, ώστε να φροντίσουμε και τα παιδιά μας. Η οργανική και ψυχική υγεία των γονέων και το "καθαρό" περιβάλλον μέσα στο οποίο θα ζουν, όσο καιρό κρατήσει αυτή η κρίση, είναι το πιο σημαντικό που μπορεί να προσφέρει ένας γονέας αυτή τη στιγμή. Βρείτε δραστηριότητες που αρμόζουν για την ηλικία τους, διασκεδαστικές και εκπαιδευτικές, και κρατείστε σταθερό επίσης πρόγραμμα σίτισης και ύπνου.
Στα μεγαλύτερα παιδιά, εξηγούμε με λόγια που κατανοούν την κατάσταση, ώστε να μπορούν να ερμηνεύσουν λογικά τις αλλαγές γύρω τους, παράλληλα βρίσκουμε μια καλή ισορροπία μεταξύ διαβάσματος και παιχνιδιού, τα κάνουμε συμμέτοχους σε δραστηριότητες του σπιτιού και φροντίζουμε να έχουν τακτική επαφή με τους φίλους τους. Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα ενός ψύχραιμου, συγκεντρωμένου και λογικού γονέα, βοηθά τα μέγιστα στη δική τους διάθεση και υγεία.
Οι συμπεριφορές που δεν πρέπει να αγνοήσετε
Η αλήθεια είναι πως η παρούσα εμπειρία είναι πρωτόγνωρη για όλους μας, είναι μια κρίση που δύναται να προκαλέσει συναισθήματα εξίσου ακραία. Η θλίψη, ο φόβος, η σύγχυση, ακόμα και ο πανικός είναι εύλογες αντιδράσεις, που όμως δε θα πρέπει να περάσουν απαρατήρητες. Μιλήστε στους οικείους σας, εκφράστε όσα νιώθετε και τις σκέψεις σας, όσο αρνητικές κι αν είναι. Εάν παρατηρήσετε επίσης αυξημένη χρήση αλκοόλ, τσιγάρου, ναρκωτικών ουσιών ή άλλων φαρμάκων, μην αφήσετε τις ημέρες να περνούν, καθώς η –όποια- χρήση, σε συνδυασμό με τις συνθήκες απαγόρευσης θα σας δημιουργούν μια θολή εικόνα της πραγματικότητας και των πραγμάτων, που χειροτερεύει την υγεία μας- ψυχική και σωματική. Ζητήστε βοήθεια, οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι σε πλατφόρμες διαδικτυακές, τηλεδιασκέψεις και σε τηλεφωνικές γραμμές για να σας προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και να βοηθήσουν. Λειτουργούν γραμμές υποστήριξης, όπως το 1110 της Περιφέρειας Αττικής και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, που παρέχει 24ωρη ψυχολογική υποστήριξη και καθοδήγηση ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο καθένας. Η διασύνδεση με ψυχιάτρους, μέσω πλατφόρμας τηλεδιασκέψεων, για εκτίμηση και συνταγογράφηση, καθώς και η παραπομπή σε εθελοντές θεραπευτές για εντατικότερη παρακολούθηση, είναι εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία που αναπτύξαμε και έχουμε αυτή τη στιγμή στα χέρια μας για να βοηθήσουμε.
Self isolation Vs Ενίσχυση της ψυχικής υγείας
Θα σας δώσω τις βασικές οδηγίες που δίνω στους θεραπευόμενους μου, καθώς και στους ψυχολόγους που είναι στην εποπτεία μου:
Όπως ανέφερα και παραπάνω, φτιάξτε ένα ημερήσιο πρόγραμμα και τηρείστε το, είτε είστε μόνη/μόνος, είτε με την οικογένειά σας.
Τηρείστε όλα τα γεύματα της ημέρας και επαρκείς ώρες ύπνου.
Βγείτε έξω από το σπίτι, τηρώντας όλες τις οδηγίες ασφαλείας, για ένα περίπατο ή άθληση, τουλάχιστον μία φορά την ημέρα. Έστω κι αν είναι στα τετράγωνα γύρω από το σπίτι σας, υποχωρεί η αίσθηση του εγκλεισμού και τα συναισθήματα που έρχονται μαζί με αυτή. Εάν δε μπορείτε, βγείτε έστω στη βεράντα ή τον κήπο σας.
Κάντε γυμναστική μέσα στο σπίτι 20’-30’ την ημέρα.
Κλείστε την τηλεόραση. Μην είστε εκτεθειμένοι όλη την ημέρα σε αρνητική πληροφορία. Βάλτε στον εαυτό σας ένα πλαφόν να βλέπετε ειδήσεις μία φορά την ημέρα ή να διαβάζετε κάποιο ειδησεογραφικό site μία φορά το πρωί και μία το βράδυ για να ενημερωθείτε. Χρησιμοποιήστε την τηλεόραση κυρίως για ψυχαγωγικούς λόγους, δείτε ταινίες και σειρές.
Ελάτε σε επαφή καθημερινά με αγαπημένα σας πρόσωπα μέσω τηλε-κλήσεων ή απλά τηλεφώνου, μιλήστε τους, νιώστε κοντά τους.
Είναι περίεργο να πρέπει να αλλάξεις όλη σου τη ζωή προσωρινά. Ένα "προσωρινά" το οποίο δεν είναι για μια εβδομάδα, ώστε να βάλεις τα πάντα on hold. Προκειμένου όμως να μείνουμε υγιείς σε όλα τα επίπεδα, πρέπει να αλλάξουμε συνήθειες και τρόπους για λίγο...Το οξύμωρο της υπόθεσης – μεταξύ άλλων φαντάζομαι- είναι πώς ενώ επιτάσσεται η κοινωνική και πραγματική απόσταση μεταξύ μας, νομίζω η ανάγκη όλων μας για "μαζί" και "κοντά" εντείνεται και όταν θα βγούμε από αυτή την κρίση, αυτό θα φανεί συναισθηματικά, στις σχέσεις μας και στις κοινωνικές μας εκδηλώσεις.
Info
Σμαραγδή Χρηστάκη, BSc/MSc
Πλουτάρχου 17-19, Τηλ.: 694 278 2203
facebook.com/smaragda.christaki
instagram.com/smaragdachristaki