Μπορεί το σαγηνευτικό glamour, η νοσταλγία και ο κοινωνικός σχολιασμός να συνυπάρξουν σε μια εμπειρία μόδας; Η απάντηση φαίνεται να είναι "ναι" και προέρχεται από μια απρόσμενη πηγή. Ενώ οι εκθέσεις μόδας σπάνια πυροδοτούν κοινωνικούς στοχασμούς, η νέα αναδρομική έκθεση Gianni Versace Retrospective στο Arches London Bridge κάνει τη διαφορά. Αντί να εξιστορεί απλά μια ιστορία για τον κόσμο της μόδας ή τη διασημότητα, η έκθεση που εγκαινιάστηκε πρόσφατα αναδημιουργεί, κομμάτι προς κομμάτι, έναν κόσμο που έσφυζε κάποτε από αφθονία, αισθησιασμό και ασυμβίβαστη ομορφιά.
Τα εμβληματικά αντικείμενα βρίσκονται παντού: πρόκειται για τη μεγαλύτερη συλλογή vintage δημιουργιών του Gianni Versace που έχει παρουσιαστεί ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Περισσότερα από 450 αυθεντικά ενδύματα, αξεσουάρ, σκίτσα, συνεντεύξεις και φωτογραφίες ανασυστήνουν έναν κόσμο που μοιάζει σήμερα πιο μακρινός από ποτέ. Ωστόσο, παρά την υπερβολή της λάμψης, η ενέργεια είναι οικεία - σαν να μπαίνεις στην ντουλάπα της κοσμική μητέρας σου για να ανακαλύψεις έναν κόσμο υποσχέσεων και μια πύλη σε καλύτερες μέρες. Σε αντίθεση με τις περισσότερες εκθέσεις μόδας που χορηγούνται από τα ίδια τα brands, το Gianni Versace Retrospective αποτελεί ένα πραγματικό "ερωτικό γράμμα" στο έργο του μετρ της ιταλικής υπερβολής - φτιαγμένο από μερικούς από τους μεγαλύτερους θαυμαστές του: τους ιδιωτικούς συλλέκτες.

"Αν και η έκθεση δεν σχετίζεται άμεσα με το brand ή την οικογένεια Versace και δεν εμπλέκονται επίσημα, βρισκόμαστε σε επικοινωνία μαζί τους και είναι ενήμεροι", δήλωσε ο επιμελητής της έκθεσης, Karl von der Ahé. "Εδώ και επτά χρόνια δουλεύουμε καθημερινά πάνω στη θεματική του Gianni Versace. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μάθαμε πάρα πολλά για εκείνον και τη μόδα του. Αυτή η έκθεση αποτελεί φόρο τιμής στην κληρονομιά και το έργο του".
Μέσα στον εκθεσιακό χώρο, μια έκρηξη χρωμάτων, πολυτελών υλικών και ομορφιάς μεταφέρει τον επισκέπτη μέσα στο μυαλό του Gianni Versace, μέσα από το ίδιο του το έργο. Τολμηρά επανασχεδιασμένα κάθε σεζόν, τα σχέδιά του παρουσιάζονται μέσα από μια ζωντανή χρονολογική σειρά 21 συλλογών (Άνοιξη/Καλοκαίρι 1988 - Φθινόπωρο/Χειμώνας 1998). Έχοντας φέρει επανάσταση στη μόδα, οι οραματικές συλλογές του Versace - από τα πολυτελή baroque prints μέχρι τα τολμηρά σχέδια bondage - ενδυνάμωσαν τις γυναίκες πέρα από κάθε φαντασία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε ακόμη και η Πριγκίπισσα Diana, η οποία υιοθέτησε σε μεγάλο βαθμό το στιλ του στα χρόνια μετά το διαζύγιό της.


Όμως, το πιο απρόσμενο στοιχείο της έκθεσης προέρχεται ίσως από την απρόβλεπτη σύνδεση μεταξύ του έργου του Versace και της ίδιας της πόλης του Λονδίνου. "Ο Gianni είχε μια πολύ στενή σχέση με το Λονδίνο και τους ανθρώπους του, πολλοί από τους οποίους ήταν φίλοι και συνεργάτες του: ο Elton John, η Naomi Campbell, η Kate Moss, ο George Michael, η Anna Wintour, η Suzy Menkes και πολλοί ακόμη. Ένας από τους πρώτους υποστηρικτές του ήταν ο Roy Strong, τότε διευθυντής του μουσείου V&A, και η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε εδώ το 1985, στο ICA", δήλωσε ο von der Ahé.
Ερωτική επιστολή σε έναν θρύλο της μόδας
Μοιάζοντας με ένα ανοιχτό αρχείο, η συλλογή έχει συγκεντρωθεί μέσω ιδιωτών συλλεκτών που είναι παθιασμένοι με το έργο του αγαπημένου τους Ιταλού σχεδιαστή. "Αυτή η έκθεση κατέστη δυνατή χάρη στην ακούραστη προσπάθεια των συλλεκτών που διατήρησαν τα αυθεντικά ρούχα του Versace για δεκαετίες. Συνεργαζόμαστε με συλλέκτες από όλο τον κόσμο που λατρεύουν το έργο του. Γνωριζόμαστε εδώ και δεκαετίες και έχουμε γίνει σαν οικογένεια. Δουλεύουμε πάντα με τρόπο που αντικατοπτρίζει το πνεύμα του Versace - δημιουργικά, πέρα από σύνορα, με ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτισμούς και οπτικές. Η μόδα του Gianni απαιτεί αυτού του είδους τη συνεργασία. Δεν είναι ότι προσπαθούμε να τον μιμηθούμε, αλλά η δημιουργικότητά του απαιτεί αυτού του είδους την ενέργεια για να γίνει κατανοητή και να εκτιμηθεί. Έχουμε επίσης γνωρίσει ανθρώπους που συνεργάστηκαν προσωπικά μαζί του, οπότε είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε τι αγαπούσε, πώς σκεφτόταν. Όλο το επιχείρημα είναι πολύ αυθεντικό", δήλωσε ο von der Ahé.

Ο Versace & οι μούσες του
Φυσικά, μία από τις πιο εξέχουσες πτυχές του έργου του Gianni Versace ήταν οι θρύλοι και οι μούσες που φορούσαν τις δημιουργίες του. Η έκθεση περιλαμβάνει εμβληματικές εμφανίσεις που φορέθηκαν από όλα τα είδωλα της εποχής. Σε μια αίθουσα, το butterfly μίνι φόρεμα της Anna Wintour και το σετάκι της, με ημιδιάφανη μπλούζα και τολμηρή φούστα, μας θυμίζουν μια εποχή που οι insiders της μόδας δεν φοβόντουσαν να επιδείξουν πραγματικό αισθησιασμό. Οι τουαλέτες της Πριγκίπισσας Diana είναι επίσης εδώ, μεταξωτά, ρευστά, με διακριτικά κοψίματα, κομμάτια που μαρτυρούν τη βαθιά σχέση και μια φιλία της με τον σχεδιαστή.

Αλλού, τα μεταλλικά mini της Naomi, τα αέρινα slip dresses της Kate Moss και το εμβληματικό φόρεμα με τις παραμάνες της Elizabeth Hurley στέκονται ως κειμήλια μιας εποχής που γιόρταζε την αυτοπεποίθηση, την προβολή και ίσως μια δόση σκανδάλου. "Όλοι ήθελαν να δουλέψουν μαζί του. Ήταν ο τοπ σχεδιαστής της εποχής και σε ένα δικό του επίπεδο", θυμάται το top model του Versace, Marcus Schenkenberg, που βρισκόταν στα εγκαίνια. "Δούλεψε με τους μεγαλύτερους σταρ της εποχής, οι οποίοι δεν ήταν απλώς συνεργάτες, αλλά και φίλοι του. Αυτό δημιούργησε έναν τεράστιο πολιτιστικό σταθμό. Το να συμμετέχεις σε μια καμπάνια του Versace έδινε τρομερό κύρος και οι επιδείξεις του ήταν πραγματικά θρυλικές. Το να βλέπεις ξανά όλο του το έργο από κοντά είναι σαν να μπαίνεις σε μια χρονοκάψουλα, σαν να επιστρέφουμε στα ’90s – μου φέρνει τόσες πολλές αναμνήσεις".

Υπερβολή & Αισιοδοξία: Νοσταλγία για την Εποχή του Versace
Το να φοράς Versace στα ’80s και τα ’90s δεν ήταν απλώς μια ετικέτα, αλλά πολιτισμική δήλωση. "Τα ρούχα του έγιναν σύμβολο ένταξης", λέει ο von der Ahé. "Ήταν σαν να έλεγες πως καταλάβαινες τους νέους κανόνες επιτυχίας". Οι παλιοί κανόνες είχαν καταρρεύσει. Ήταν η εποχή του νέου πλούτου - μεγιστάνες του πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή, λύκοι της Wall Street και αστέρες των media. Ο Versace τους έντυσε όλους με τα μπαρόκ prints και τις τολμηρές σιλουέτες του. Δεν ήταν απλά υπερβολή χωρίς λόγο. Ήταν η οπτική αναπαράσταση της φιλοδοξίας, των ονείρων και των αναγκών μιας εποχής όπου όλα φάνταζαν δυνατά, φορεμένα σαν πανοπλία.

"Το όραμά του ένωνε το rock με τη γαλαζοαίματη αίγλη, τη λάμψη με την pop κουλτούρα", πρόσθεσε η συν-επιμελήτρια Saskia Lubnow. Όπως σημειώνει και ένα από τα κείμενα της έκθεσης, η άνοδος της μεσαίας τάξης και η γενική αισιοδοξία των ’90s δημιούργησαν δίψα για έκφραση. Οι αυστηρές γραμμές που έκρυβαν το σώμα αντικαταστάθηκαν από μόδα χαράς και ελευθερίας. Ο Gianni είδε την αλλαγή και την έντυσε με τολμηρά prints και ζωντανά χρώματα, χωρίς ποτέ να συμβιβαστεί στην ποιότητα.
Προχωράμε στο 2025 και το τοπίο είναι πολύ διαφορετικό. "Ζούμε σε ταραγμένους καιρούς και η μόδα φαίνεται να κλίνει όλο και περισσότερο προς τον μινιμαλισμό. Μήπως χρειαζόμαστε ξανά τον μαξιμαλισμό και τη χαρά του Versace;" ρώτησα τον von der Ahé. "Ακριβώς!", απάντησε. "Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, υπήρχε η αίσθηση ότι ο κόσμος άνοιγε. Έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Τα σύνορα κατέρρευσαν. Τα ταξίδια έγιναν ευκολότερα. Υπήρχε κοινωνική αισιοδοξία. Σήμερα βλέπουμε τα σύνορα να υψώνονται ξανά, οπότε ακόμη και η νεότερη γενιά λαχταρά περασμένες εποχές. Πιστεύω ότι αυτός ο κόσμος της αισιοδοξίας και της υπερβολής τελείωσε την ημέρα που δολοφονήθηκε ο Gianni Versace".
Ειρωνικά, λειτουργώντας ως φως στο κυριολεκτικό τούνελ των σκοτεινών χώρων του London Bridge όπου εκτίθενται, τα κομμάτια αυτής της έκθεσης φαίνεται να φωτίζουν κάτι στους επισκέπτες. Λειτουργούν ως παράθυρο - μια ματιά σε έναν πιο φωτεινό, ασυμβίβαστα λαμπερό κόσμο. "Ο Gianni Versace αντιπροσώπευε την ελπίδα. Όταν επισκέπτεσαι την έκθεση, νιώθεις αυτή την ενέργεια, βλέπεις την ποιότητα, την αισιοδοξία, την ελπίδα. Μετά βγαίνεις έξω και είναι δύσκολο να την κρατήσεις. Η αντίθεση με τη σημερινή πραγματικότητα είναι έκδηλη", μας είπε ο von der Ahé.

Μια ερωτική επιστολή σε εσάς
Ο Gianni Versace δεν έντυσε απλώς τα μεγάλα αστέρια της μόδας ή του Χόλιγουντ. Ενσωμάτωσε ένα συναίσθημα και το μετέτρεψε σε φορέματα, μεταξωτά πουκάμισα και αξεσουάρ. Ένα συναίσθημα χαράς, επανάστασης, ασυμβίβαστης ομορφιάς. Ένα γράμμα αγάπης προς εμάς τους ίδιους. Και στο Λονδίνο, για λίγο ακόμα, το περιεχόμενο αυτού του γράμματος έχει την ευκαιρία να αφηγηθεί ξανά την ιστορία του.
Η αναδρομική έκθεση Gianni Versace Retrospective είναι πλέον ανοιχτή στο Arches London Bridge και θα διαρκέσει έως το φθινόπωρο του 2025.