Σε καμία λίστα με royal style icons δεν θα βρείτε το όνομα της βασίλισσας Ελισάβετ. Ίσως, γιατί ο "τίτλος" μοιάζει αρκετά περιοριστικός σε σχέση με την πραγματικότητα: η μακροβιότερη βρετανίδα μονάρχης ήταν ατόφιο "Icon", ένας χαρακτηρισμός που περιλαμβάνει πολλά περισσότερα από τη σχέση της με τη μόδα. Τα looks της θα μπορούσαν να, κι είχαν, χαρακτηριστεί, ως και "βαρετά", η σχέση της με τις τάσεις τυπική (κι υποτυπώδης)– μία βασίλισσα, εξάλλου, δεν θα μπορούσε να ακολουθεί τάσεις, αλλά να τις δημιουργεί - και η επιμονή στις στιλιστικές της επιλογές τόσο ακλόνητη, όσο και η αφοσίωσή της στο Στέμμα και την υπηρεσία της χώρας.
Κι όμως, η Βασίλισσα Ελισάβετ, που έφυγε από τη ζωή στις 8 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 96 ετών, είχε πολύ ξεκάθαρη εικόνα για το πώς ήθελε να δείχνει. Όπως θα δηλώσει ο ιστορικός Michael Pick σε άρθρο του CNN για το power dressing που υιοθέτησε η βρετανίδα μονάρχης, "ο κόσμος θεωρούσε ότι δεν είχε ιδέα από ρούχα, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Ήταν απόλυτα εύστοχη ως προς το τι της ταίριαζε". Ωστόσο, είναι η δήλωση της συντάκτριας μόδας και ειδικής στο royal fashion, Elizabeth Holmes, στο ίδιο άρθρο, που κάνει ξεκάθαρη τη σημασία που έδινε η βασίλισσα στο ντύσιμό της: "Η εικόνα της ήταν τεράστιο κομμάτι της κληρονομιάς της".
Σε κάθε άρθρο που ο παγκόσμιος Τύπος έχει αφιερώσει στο στιλ της Ελισάβετ υπάρχει η αναφορά στα έντονα, φωτεινά χρώματα, τα οποία εμπιστευόταν (σχεδόν εμμονικά, τα τελευταία χρόνια ιδίως) για τις εμφανίσεις της, μία επιλογή που της εξασφάλισε το παρατσούκλι "Rainbow Queen". Η βασίλισσα ήθελε να ξεχωρίζει μέσα στο πλήθος, και ανάμεσα στα πιο δημοφιλή της quotes θα συναντήσετε κι αυτό στο οποίο φέρεται να έχει δηλώσει: "Δεν μπορώ να φορέσω μπεζ, επειδή κανένας δεν θα γνωρίζει ποια είμαι".
Στην υπηρεσία του στιλ που θα καθιστούσε σαφές το ποια είναι – η Βασίλισσα- ετέθησαν πολλά αξεσουάρ και φυσικά, τα ανυπολόγιστης αξίας κοσμήματά της: με ύψος γύρω στο 1.60 και βάρος μόλις 58 κιλά, η μικροκαμωμένη βασίλισσα θέλησε να τονώσει τη σιλουέτα της μέσα από εντυπωσιακά καπέλα, λαμπερές τιάρες, κομψές τσάντες και τακούνια που είχαν σταθερό ύψος, τις 2 1/4 ίντσες. Δεν ήταν μόνο τα χρώματα, επομένως, και τα - φλοράλ- μοτίβα στα ρούχα της, αλλά και η φιγούρα της με την οποία ήθελε να κάνει εύκολα αναγνωρίσιμη την ταυτότητά της.
Όπως θα δηλώσει η Susanna Cordner, διευθύντρια του αρχείου στο London College of Fashion, στο WWD, αν και το στιλ της Ελισάβετ εξελίχθηκε ελαφρώς μέσα στις δεκαετίες, τα μοτίβα – κλειδιά και οι σιλουέτες παρέμειναν σταθερά και τα ρούχα της σταδιακά έγιναν το μέσο της δημιουργίας και της διατήρησης μίας "σταθερής και εύκολα αναγνωρίσιμης εικόνας" στη δημόσια σφαίρα. "Τα ρούχα της είναι περισσότερο ένα διακριτικό παρά κάτι καινοτόμο. Την κάνουν να εμφανίζεται αμετάβλητη και φωτεινή, και εύκολα διακριτή μέσα σ' ένα πλήθος- ένα βασικό κομμάτι του ρόλου της . Τα ρούχα της οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι είναι η λαμπερή, η εμφανής σπίθα, όπου κι αν βρίσκεται".
Η Cordner σημειώνει και κάτι ακόμα ενδιαφέρον για το στιλ της: "Από τη δεκαετία του '60 και μετά έκανε πολύ ξεκάθαρη την απόσταση ανάμεσα στο προσωπικό της στιλ και τη μόδα της εποχής. Σε μία εποχή που η υπερέκθεση στα μίντια είχε αρχίσει να γίνεται ο κανόνας, εκείνη και η ομάδα της επέλεξαν να επιμείνουν στη συνέπεια. Αντί να διεκδικεί την πρωτοτυπία, επέλεξε να εμφανίζεται ως μία στιβαρή παρουσία η ίδια, σε ένα δημόσιο ρόλο εντελώς ξεχωριστό απ' εκείνον των celebrities, ακόμα και σε μία εποχή που βασίζεται πολύ στην εικόνα".
Το fashion diplomacy πριν ακόμα γίνει "μόδα"
Πολλοί αποδίδουν στη Βασίλισσα Ελισάβετ την καθιέρωση του fashion diplomacy, ή αλλιώς, "διπλωματία της μόδας". Η αλήθεια είναι ότι η Ελισάβετ απλά φαίνεται να συνέχισε μία παράδοση που εγκαθίδρυσαν προγενέστερες της στον θρόνο βασίλισσες, όπως η Ελισάβετ Α' της Αγγλίας, η οποία αξιοποίησε εμβληματικά και συμβολικά χρώματα και διακριτικά στα πορτραίτα της για να περάσει μηνύματα (χαρακτηριστικότερο όλων το Rainbow portrait, του 1600) και η βασίλισσα Βικτωρία, η οποία ήταν μία δεξιοτέχνης image maker. Η προ-προγιαγιά της Ελισάβετ Β' του Ηνωμένου Βασιλείου έκανε εκτενή χρήση των χρωματικών συμβολισμών και στήριζε με τις επιλογές της τις παραδοσιακές τεχνικές, τα υφάσματα και τα σχέδια των Βρετανών παραγωγών, ενσωμάτωνε στις εμφανίσεις της δώρα που δεχόταν και είχε τη συνήθεια να δανείζει από τη γκαρνταρόμπα της και τη συλλογή της με κοσμήματα και τιάρες κομμάτια στις κόρες, τις νύφες και τις εγγονές της. Την ίδια ακριβώς "γραμμή διπλωματίας" ακολούθησε και η Ελισάβετ που με μελετημένη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια οργάνωση κατάφερε να συντονίσει την παράδοση, τον ρόλο της και την υστεροφημία της με την εμφάνισή της.
Με τέτοια ισχυρά μαθήματα "διπλωματίας" και ένα πολύ ξαφνικό call- to- action, όταν σε ηλικία 25 χρονών κλήθηκε να φορέσει το Στέμμα, η Ελισάβετ δεν άργησε να αντιληφθεί τη δύναμη και τη σημασία των εμφανίσεων της. Κι έτσι, δεν έχασε ευκαιρία να τις αξιοποιήσει για να περάσει κάθε φορά ένα μήνυμα φιλίας, ισχύς, αξιοπιστίας, σταθερότητας και σιγουριάς.
Η αρχή του "στρατηγικού ντυσίματος" έγινε το 1953 με το φόρεμα που η Βασίλισσα Ελισάβετ Β' φόρεσε για τη τελετή της στέψης της, μία ιβουάρ σατέν βραδινή δημιουργία, σε σχέδιο του στενού της συνεργάτη couturier Norman Hartnell, πάνω στο οποίο ήταν κεντημένα φλοράλ μοτίβα τα οποία αντιπροσώπευαν λουλούδια και φυτά από τις χώρες της Κοινοπολιτείας όπως τα αγγλικά τριαντάφυλλα, τα σκοτσέζικα γαϊδουράγκαθα, τα ουαλικά πράσα, τα ιρλανδικά τριφύλλια, τα καναδικά φύλλα σφενδάμου, τις νεοζηλανδέζικες φτέρες, το πακιστανικό σιτάρι, την αυστραλιανή ακακία και την νοτιοαφρικανική πρωτέα. Το φόρεμα της Στέψης θα μείνει στην ιστορία ως ένα παράδειγμα "εξαίρετης βρετανικής εξωτερικής πολιτικής" (χαρακτηρισμός που του απέδωσε ο Daniel Conway, καθηγητή διεθνών σχέσεων, το 2016).
Η συνέχεια δεν θα είναι καθόλου διαφορετική: το 1957 θα εμφανιστεί σε επίσημο δείπνο στον Καναδά φορώντας φόρεμα κεντημένο με το εθνικό σύμβολο της χώρας, το φύλλο σφενδάμου, το 1983 θα συνοδεύσει τη Nancy Reagan σε κονσέρτο στη Καλιφόρνια φορώντας βραδινό φόρεμα με κεντημένες της παπαρούνες της Καλιφόρνιας, ενώ το 2011 θα πραγματοποιήσει την πρώτη επίσκεψη Βρετανού μονάρχη στην Ιρλανδία ντυμένη με φόρεμα και παλτό στο εθνικό χρώμα της χώρας, το πράσινο.
Παρακολουθώντας, βεβαίως, την εξέλιξη του στιλ της μέσα στα χρόνια θα διαπιστώσει κανείς ότι οι παστέλ αποχρώσεις, όπως το ροζ, το ροδακινί, το λιλά, το παλ κίτρινο ή το γαλάζιο, ήταν ανάμεσα στις επιλογές της, ενώ τα βραδινά της φορέματα ήταν συχνά πολύ πληθωρικά, λαμπερά και εντυπωσιακά. Τα τελευταία χρόνια, σε μεγαλύτερη ηλικία πια, οι αποχρώσεις στα ρούχα της άρχισαν να γίνονται πιο έντονες και φωτεινές, τα καναρινί κίτρινα και τα έντονα πορτοκαλί αποτελούν χαρακτηριστικές επιλογές αυτής της περιόδου, οι σιλουέτες πιο σύγχρονες, οι μονοχρωμίες τακτικές, και πολλοί θεωρούν ότι είναι χάρη στη στενή της συνεργάτη, την υπεύθυνη για τη γκαρνταρόμπα της από το 2002, την Angela Kelly, που η βασίλισσα ανέβασε την ένταση στα looks της. Όπως, μάλιστα, θα αποκαλύψει στο WWD, η στιλίστρια Isabel Spearman, ήταν η Kelly που έπεισε τη Βασίλισσα ότι "τα χρώματα θα την κάνουν να δείχνει νεότερη, πιο φωτεινή και πιο ζωντανή. Επίσης, ότι τα χρώματα βοηθούν στο να βγει καλύτερη μια φωτογραφία". Ωστόσο, καμία τέτοια συμβουλή δεν θα μπορούσε να βρει γόνιμο έδαφος αν δεν έβρισκε σύμφωνη τη βασίλισσα, όπως θα πει ο σχεδιαστής Stewart Parvin, που σχεδίαζε ρούχα για την Ελισάβετ τα τελευταία χρόνια. "Ξέρει πολύ καλά τι της ταιριάζει, δεν φοβάται τα χρώματα και θέλει να ξεχωρίζει".
Ομάδα που κερδίζει...
Για να επιτύχει αυτή τη σταθερότητα στο στιλ της, η Βασίλισσα Ελισάβετ είχε φροντίσει ώστε να παραμένει σταθερή και στους συνεργάτες της (όλοι, βεβαίως, Βρετανοί). Ο Norman Hartnell - που σχεδίασε το νυφικό και το φόρεμα της Στέψης - και ο Hardy Amies ήταν δυο couturiers που εμπιστευόταν από τα πρώτα χρόνια της βασιλείας της, ενώ στην ομάδα της προστέθηκε αργότερα ο Λονδρέζος Stewart Parvin και η στιλίστρια/ σχεδιάστρια Angela Kelly, που έγινε το δεξί της χέρι για περισσότερες από δυο δεκαετίας (φημολογείται, μάλιστα, ότι είναι η ίδια που επιμελήθηκε και την εμφάνιση της σορού της), ενώ οι τσάντες της, μια συλλογή που μετράει πάνω από 200, ήταν από το brand Launer London.
Η κληρονομία
Η βασίλισσα Ελισάβετ δεν αφήνει μόνο μια παρακαταθήκη - και τα πολύτιμα κοσμήματά της, ιδίως τις καρφίτσες της, που μοιράστηκαν τα δικά τους μηνύματα μέσα στο στρατηγικό της power dressing- στις γυναίκες - μέλη της βασιλικής οικογένειας, ιδίως την Καμίλα και την Kate που έχουν senior ρόλους. Ήδη, η νέα Πριγκίπισσα της Ουαλίας έχει περάσει με άριστα το τεστ του fashion diplomacy. Αφήνει μια γενικότερη κληρονομία στη μόδα, αυτή που λέει ότι αν θες να είσαι ο εαυτός σου, και ο ρόλος σου, οφείλεις να στηρίζεις και να υποστηρίζεις τις (στιλισικές) επιλογές σου. Κι αν θες να ξεχωρίσει ως "είδωλο", σίγουρα θα πρέπει να βρεις τη "στολή" σου.
Τα looks της Βασίλισσας Ελισάβετ που ξεχωρίζουν μέσα στα χρόνια
Επίσημο πορτραίτο της Βασίλισσα Ελισάβετ με το στέμμα της, μετά τη Στέψη.
To 1946 με την αδελφή της, Πριγκίπισσα Μαργαρίτα.
Ως πριγκίπισσα το 1944 στο Windsor. Η αγάπη της για τα φλοράλ φορέματα ξεκίνησε από νωρίς.
Mε την οικογένειά της στο Windsor το 1946.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ- εδώ το 1948- φορούσε συχνά γούνες και γούνινες ετόλ. Ωστόσο, το 2019 η προσωπική της βοηθός Angela Kelly ανακοίνωσε ότι στο εξής η Βασίλισσα θα φορούσε μόνο faux-furs.
Στον γάμο της με τον Πρίγκιπα Φίλιππο το 1947. Το νυφικό της σχεδίασε ο Norman Hartnell ο οποίος πήρε την έμπνευσή του από τον πίνακα "Primavera" του Μποτιτσέλι. Όσο για τη "πολιτική" πίσω απ' αυτή τη δημιουργία, η Ελισάβετ, Πριγκίπισσα ακόμα τότε, χρειάστηκε να εξαργυρώσει τα κουπόνια που η κυβέρνηση μοίραζε στους Βρετανούς μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για να αγοράσουν τα δυσεύρετα εκείνη την εποχή υφάσματα. Η Κυβέρνηση, μάλιστα, της παραχώρησε εξτρά κουπόνια για να μπορέσει να ολοκληρώσει το φόρεμά της.
Στη Μάλτα για το ταξίδι του μέλιτος, το 1947.
H Βασίλισσα Ελισάβετ σε ταξίδι της στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας το 1954 με slim-fit δαντελένιο φόρεμα.
H Βασίλισσα Ελισάβετ με σατέν ασπρόμαυρο βραδινό φόρεμα.
Με λευκό μεταξωτό φόρεμα στην πρεμιέρα της ταινίας "Lawrence of Arabia" χαιρετά τον πρωταγωνιστή Peter O' Toole. Πολλά χρόνια αργότερα, το 2020, η εγγονή της Πριγκίπισσα Βεατρίκη θα επιλέξει το συγκεκριμένο φόρεμα για νυφικό της.
Στον γάμο της αδελφής της, Πριγκίπισσας Μαργαρίτας, το 1960.
Στη συνάντηση με τον John F. Kennedy και τη σύζυγό του, Jackie, το 1968. Η ιστορία λέει ότι η θρυλική πρώην Πρώτη Κυρία των Η.Π.Α δεν είχε εντυπωσιαστεί από το στιλ της Ελισάβετ, το οποίο βρήκε «παλαιομοδίτικο».
Η συνάντηση της Ελισάβετ με την Elizabeth Taylor το 1976.
H Βασίλισσα Ελισάβετ και ο Πρίγκιπας Φίλιππος στην πρωτεύουσα Χάμιλτον των Βερμούδων, το 1953.
Επίσκεψη στα νησιά Φίτζι το 1970, φορώντας εμπριμέ φόρεμα.
Επίσκεψη στα νησιά του Σολομώντα, το 1982, ντυμένη στα πουά.
Επίσκεψη στο Τούβαλου το 1982, φορώντας φλοράλ φόρεμα και turban-style καπέλο.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ είχε μεγάλη αδυναμία στα μαντήλια, τα οποία φορούσε στο κεφάλι αλά στιλ Babuskha.
Οι off-duty εμφανίσεις της Ελισάβετ, που λάτρευε τα άλογα και την ιππασία, ήταν εμπνευσμένες από το ιππικό στιλ.
Ως άριστη "διπλαμάτης της μόδας", φρόντιζε σ' αυτές τις ανεπίσημες εμφανίσεις της, συχνά από το εξοχικό της στο Balmoral της Σκοτίας, να αναδείξει τα σκοτσέζικα ταρτάν και τα αγγλικά tweeds.
Με τον γιο της Πρίγκιπα Andrew, το 1973.
Στο αεροδρόμιο του Aberdeen το 1974 με άψογο στιλ. Τη συνοδεύουν τα αγαπημένα της corgis.
Στη κατοικία της στο Sandringham με τα σκυλιά της και coat-dress σε πράσινο χρώμα.
Ταξίδι στο Μεξικό, το 1975. Φοράει κίτρινο πουά φόρεμα με λευκά αξεσουάρ και καπέλο- τουρπάνι.
Από την επίσκεψή της στο Isle of Wight, το 1965.
Στη Νέα Ζηλανδία το 1977 με φλοράλ φόρεμα και καπέλο σε πράσινο και λευκό χρώμα.
H Βασίλισσα Ελισάβετ στη Νέα Ζηλανδία με turban - style καπέλο.
Επίσκεψη στην πρωτεύουσα Ουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, το 1977, με ταγιέρ σε λιλά απόχρωση.
Στον Λευκό Οίκο με τον Πρόεδρο Gerald Ford το 1976.
Με κάπα σε ιππικό event στη διάρκεια των '70s.
Άλλη μία εμφάνιση της Ελισάβετ με κάπα, στο Royal Windsor Horse Show το 1979.
Η Ελισάβετ ποζάρει με τα άλογά της φορώντας καρό ταγιέρ.
Στην Αυστραλία το 1977 με φόρεμα σε λάιμ πράσινο χρώμα.
Στα νησιά του Σολομώντα, το 1982, φορώντας καπέλο με φτερά.
Στην Αυστραλία το 1977, με κίτρινο πουά φόρεμα.
Στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας το 1970.
Η Ελισάβετ στις Ιπποδρομίες του Άσκοτ το 1973 μ' ένα ακόμα ιδιαίτερο καπέλο από τη συλλογή της.
Στη στέψη του γιου της Καρόλου ως Πρίγκιπας της Ουαλίας, το 1969.
Το πρώτο εγγόνι της Ελισάβετ ήταν ο γιος της κόρης της, Πριγκίπισσας Άννας, ο Peter Phillips. Εδώ ποζάρει μαζί τους στο Balmoral το 1977, φορώντας ένα σύνολο σε royal blue.
Με την κόρη της Πριγκίπισσα Άννα, σε ιππικούς αγώνες, το 1985.
Η Ελισάβετ ποζάρει μπροστά από τα άλογά της στους ιππικούς αγώνες στο Windsor φορώντας tweed ταγιέρ και μαντήλι στο κεφάλι.
Με την αδελφή της Πριγκίπισσα Μαργαρίτα στο Epsom Derby το 1979 φορώντας ροδακινί παλτό.
Το 1999 στο κάστρο του Windsor.
Για τα 90α γενέθλια της μητέρας, της Βασιλομήτωρος Ελισάβετ, το 1990 επέλεξε να ντυθεί με φλοράλ φόρεμα, όπως εξάλλου η νύφη της, Πριγκίπισσα Diana και η αδελφή της, Πριγκίπισσα Μαργαρίτα.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ με ψάθινο καπέλο.
Άλλη μια εμμονή της βασίλισσας ήταν να ταιριάζει τις ομπρέλες της με τα looks της. Το αποτέλεσμα; Να φιλοξενεί έναν μεγάλο αριθμό από το συγκεκριμένο αξεσουάρ στη συλλογή της.
To "Barbiecore" πριν γίνει μόδα! Η Βασίλισσα Ελισάβετ σε ταξίδι της στη Γαλλία με hot pink παλτό και καπέλο.
Με τον Πρίγκιπα Φίλιππο σε επίσημο ταξίδι στην Ουγγαρία. Για τη δεξίωση προς τιμήν τους επέλεξε να φορέσει βραδινό φόρεμα σε hot pink, ένα χρώμα το οποίο εμπιστευόταν διαρκώς- όπως και κάθε άλλη απόχρωση του ροζ.
Με ταγιέρ και καπέλο σ' ένα ακόμα χρώμα που επέλεξε συχνά στις εμφανίσεις της, το κίτρινο.
Με τη βασίλισσα της Δανίας, και ξαδέλφη της, Μαργαρίτα, στους εορτασμούς για το Πλατινένιο Ιωβηλαίο.
Στην αποκάλυψη του αγάλματος της μητέρας της Ελισάβετ, το 2009, φορώντας γούνινο καπέλο και παλτό με γούνινα τελειώματα στα μανίκια. Η βασίλισσα σταμάτησε να φοράει γούνες το 2019.
Κατά την ιστορική επίσκεψή της στην Ιρλανδία, το 2011, θέλησε να τιμήσει τη χώρα φορώντας σύνολο στα εθνικά χρώματα.
Στη δεξίωση για το άνοιγμα της Βουλής το 2006, με sequin βραδινό φόρεμα και γούνινη ετόλ.
Μία ακόμα royal εμφάνιση της Ελισάβετ για το άνοιγμα της Βουλής, το 2008.
Μία από τις πιο ιδιαίτερες και τολμηρές της εμφανίσεις ήταν αυτή από το 1999, για τη βραδιά του Royal Variety Performance. Το φανταχτερό της, multicolor φόρεμα, σχεδίασε ο Karl-Ludwig Rehse, με τον οποίο συνεργαζόταν για το ντύσιμό της επί 40 χρόνια.
Στα 90α της γενέθλια, το 2016, εμφανίστηκε μ' ένα lime tweed παλτό και μαντήλι στα μαλλιά.
Το 2017, κατά την ομιλία της για το άνοιγμα της Βουλής, επέλεξε να συνδυάσει φλοράλ φόρεμα και ζακάρ παλτό σε μπλε απόχρωση.
Το 2016 στους επίσημους εορτασμούς για τα 90α της γενέθλιας επέλεξε ένα σύνολο σε neon απόχρωση. Στο twitter, μάλιστα, δημιουργήθηκε το hashtag #neonat90 προς τιμήν της επιλογής της.